Part 2
Кешеләрнең
надан
ахмаклары әйтерләр:
"Мөселманнарны
нәрсә мәҗбүр
итте
кыйблаларын
ташлап башка
тарафка юнәлергә?"
Чөнки Мухәммәд
г-м Мәдинәгә
күчкәч, сигез
ай мәсҗид Әкъсага
юнәлеп намаз
укыдылар. Соңыннан
Аллаһудан әмер
булды, мәсҗид
Хәрамга юнәлеп
укырга. Бу хәлне
мөшрикләр
белгәч: "Мухәммәд
кыйбласын
ташлады,
диненнән
чыкты", –
диделәр. Кояш
чыгыш тарафы
да, кояш
батыш тарафы
да Аллаһу тәгаләнекедер.
Аллаһ, үзе
теләгән бәндәсен
туры юлга күндерер.
(142)
Ий Мухәммәд өммәте
сезне хак
кыйблага күндергәнебез
кебек, сезне
гадел, туры җәмәгать
кылдык, бу
эшегез белән
бөтен дөнья
кешеләренә
шаһид
булуыгыз өчен,
һәм Мухәммәд
г-мдә сезнең
хаклыкта
булуыгызга
шаһит булсын өчен.
Ий Мухәммәд
г-м,
авыштырмадык
сине әүвәлге
кыйблаң мәсҗид
Әкъсадан мәсҗид
Хәрамга, мәгәр
авыштырдык
белмәк өчен,
шул вакытта
кем пәйгамбәргә
риза булып
иярер, кем
риза
булмыйча
диненнән
чыгар.
Шиксез,
кыйбланы
алыштыру
авыр булды
иманы загыйф
кешеләргә, хәттә
кайберләре
диннән чыгып,
кәфер
булдылар.
Кыйбла
алышынгач, яһүдләр
әйттеләр: "Мәсҗид
Әкъсага юнәлеп
укыган
намазларыгыз
юкка чыкты", –
дип. Аллаһ әйтте:
"Аллаһ сезнең
иманыгызны һәм
савабыгызны
югалтыр
булмады". Дөреслектә,
Аллаһ кешеләргә
рәхмәт
кылучы,
аларны
кызганучы. (143) Әлбәттә,
күрәбез, ий
Мухәммәд г-м,
йөзеңне күккә
күтәреп
торуыңны. (Мухәммәд
г-м кыйбла үзгәрмәс
борын ук,
Ибраһим г-м төзегән
кәгьбаттулланы
кыйбла
булуын тели
иде. Шул хакта
Җәбраилгә
Аллаһ белән сөйләш
дигән иде, Җәбраил
сөйләшергә вәгъдә
биреп китте.
Шуннан соң күккә
карап Җәбраилне
көтәр булды). Әлбәттә,
сине үзең теләгән
кәгъбаттуллага
юнәлдерербез.
Менә хәзер йөзеңне
юнәлдер мәсҗид
Хәрам эчендәге
Кәгъбаттуллага!
Кайда гына
булсагыз да йөзләрегезне
Кәгъбаттуллага
юнәлдерегез!
Китап әһелләре
яһүд һәм
насара, әлбәттә,
беләләр Кәгьбаттулланың
Аллаһ
тарафыннан
кыйбла ителгәнлеген.
Аллаһ аларның
эшләгән эшләреннән
гафил түгел. (144)
Ий Мухәммәд
г-м, китаби көферләргә
кыйбла
хакында Коръәннән
бөтен дәлилләрне
китерсәң дә,
алар һаман да
синең кыйблаңа
иярмәсләр,
син да аларның
кыйбласына
иярүче түгелсең.
Һәм алар да
бер-берсенең
кыйблаларына
иярүче түгелләр.
Ий Мухәммәд г-м,
сиңа һәрнәрсә
турында ачык
дәлилләр
килгәннән соң
көферләрнең,
бидәгатьче мөшрикләрнең
теләкләренә
иярсәң, алар әйткәнчә
эш кылсаң,
яки аларның
батыл гамәлләрен
ислам диненә
кертсәң, ул
вакытта син
залимнәрдән
булырсың. (145)
Без
китап биргән
– яһүд һәм
насара Мухәммәд
г-мне үз
балаларын
таныган
кебек
таныйлар.
Алардан бер
фирка беләләр
аның пәйгамбәр
икәнлеген, ләкин
хакны яшерәләр,
Коръәнгә һәм
пәйгамбәргә
ышанмыйлар. (146)
Хаклык Раббыңнан,
ягъни Аллаһудан
килгән вәхий һәммәсе
хак, вәхийгә
шикләнүчеләрдән
булма! (147) Һәр
милләтнең үз
кыйбласы бар,
һәрберсе үз
кыйбласына
юнәлер. Ләкин
мөшрикләрнең
кыйблалары
батыл. Әммә мөселманнарның
кыйбласы хак
кыйбладыр.
Сез мөселманнар
яхшы эштә
ярышыгыз һәм
алга чыгыгыз!
Кайда гына
булсагыз да,
Аллаһ
барыгызны да
хөкем итәр өчен
бер урынга җыяр,
әлбәттә, Аллаһуның
һәрнәрсәгә көче
җитәдер. (148) Сәфәргә
кайсы
урыннан
чыксаң да,
намаз
укыганда йөзеңне
кәгъбаттуллага
юнәлдер! Бу
эш Раббыңнан
хак булган әмердер,
Аллаһ сезнең
эшләгән эшләрегездән
гафил түгел. (149) Сәфәргә
кайсы
урыннан
чыксаң да,
намаз
укыганда йөзеңне
кәгъбаттуллага
юнәлдер.
Кайсы урыңда
булсагыз да,
йөзләрегезне
Аллаһ йорты
тарафына юнәлдерегез!
Сезне шелтә
кылырга яһүд
вә насарага
урын
калмасын өчен.
Мөселманнар
мәсҗид Әкъсага
юнәлгәндә яһүдләр
әйттеләр:
"Динебезне
кабул итмәделәр,
кыйблабызны
кабул иттеләр",
– дип.
Насаралар әйтте:
"Мөселманнар
барча пәйгамбәрнең
кыйбласы кәгьбаттулланы
ташладылар", –
дип. Кешеләрнең
залимнәре кәгьбаттуллага
юнәлмәсләр һәм
сезнең белән
тартышырлар,
сезне төрлечә
шелтә
кылырлар.
Алардан
курыкмагыз,
Миннән генә
куркыгыз! кәгъбаттуллага
юнәлергә
сезгә әмер
бирдем ниґмәтләремне
сезгә тәмам
итеп бирмәк өчен.
Бәлки шөкер
итеп, туры
юлга күнелерсез!
(150)
Без сезнең
арагызга үзегез
кеби бер
кешене расүл
итеп җибәрдек.
Ул расүл сезгә
Безнең аятьләребезне
укый, сезне мөшриклек
нәҗесеннән
пакьлый, Аллаһ
китабын һәм хөкемнәрен
өйрәтә һәм
белмәгәнегезне
сезгә белдерә.
(Ий мөэминнәр!
Бөтен дөнья
кешеләрен
адаштырган,
аздырган
талаштырган,
сугыштырып,
яшь, кан түктергән
һәм хак динне
бозып, нурын
сүндергән
кабахәт нәрсәне
белү һәрбер
гакыллы һәм
иманлы кешегә
фарыздыр. Бу
кабахәт нәрсә
– дөньяның
гомере буена
буыннан-буынга
күчеп килгән
бидәґәт гамәлләр.
Шул бидәґәт
гамәлләр тәэсире
белән юк-бар
нәрсәләргә
табыну, мәҗүсилек
килеп чыккан,
һәм ислам
динен бозып,
яһүди һәм
насара диннәре
килеп чыккан.
Ислам динендә
булган кешеләр
дә, төрле мәзһәбләргә,
төрле фиркаләргә
бүленгәннәр,
шулай ук
ишанмөридлек
вә каберләргә
сәҗдә эшләре,
һәм
багучылык, төрле
хорафәт, ырым
зәхмәтләре бөтен
дөньяга җәелгән.
Төрле усал
кешеләр, дөнья
дәрәҗәсенә
ирешмәк вә дөнья
малын
ауламак өчен
бидәґәт гамәлләрне
кармак вә
капкан итеп
кулланмакталар.
Ачык авыз гафилләр
исә, шул
усалларга
малларын да,
иманнарын да
биреп, буш
калалар. Бу һәлакәтлектән
котылырга юл
фәкать бер
генә. Ул – Коръән
юлыдыр. Коръән
белән тәрбияләнмичә,
аның хөкемнәрен
үтәмичә һәм
Коръән күрсәткән
юлдан гына
бармыйча, һичкем
һәлакәтлектән
котыла алмас!) (151) Ислам
дине сезгә
биргән нигъмәтләремнең
иң зурысы, шөкер
йөзеннән
Мине зекер итегез!
Коръән белән
вәгазьләнегез,
әмерләрен үтәгез,
тыйганнарыннан
тыелыгыз,
шуны башкаларга
да
ирештерегез!
Мине зекердән
куймагыз,
нигъмәтләремне
онытмагыз,
шулай
булсагыз, Мин
дә сезне дөнья
һәм ахирәт рәхмәтемә
алырмын.
Нигъмәтләремә
шөкер итүдән
баш тартып, көферлек
кылмагыз! (152)
Ий мөэминнәр!
Дөньяда һидәятле,
ахирәттә җәннәтле
булу өчен көрәшүегездә
Аллаһудан
ярдәм
сорагыз –
тормыш вә дин
юлындагы төрле
авырлыкларга
сабыр итеп,
чыдамлы булу белән
һәм
намазларыгызны
вакытында үтәү
белән.
Шиксез, Аллаһ
чыдамлы мөэминнәр
белән бергә. (153)
Сез
Аллаһ юлында
сугышып шәһид
булган мөэминнәрне:
"Үлекләр", –
дип әйтмәгез!
Бәлки алар
Аллаһ
хозурында
терекләрдер,
ләкин сез
сизмисез. (154)
Ий мөэминнәр!
Без сезне, әлбәттә,
сыныйбыз
куркынычлардан
бер куркыныч биреп,
ачлык биреп,
малларыгызны
киметеп, сәләмәтлекләрегезне
киметеп, кетмәгәндә
якыннарыгызны
үтереп, игеннәрегезне
һәм бакча җимешләрегезне
киметеп. Аллаһудан
сынар өчен
бирелгән төрле
авырлыкларга
риза булып һаман
Аллаһ
юлыннан
баручы
чыдамлы мөэминнәрне
Аллаһуның рәхмәте
вә җәннәте
белән
шатландыр! (155)
Ул чыдамлы мөэминнәргә
бер кайгы
килсә: "Без, әлбәттә,
Аллаһ бәндәләре
һәм хөкемгә
Аллаһуга
кайтучыларбыз,
шуның өчен
Аллаһ биргән
казаларга
сабыр
итебез", – диләр.
(156) Бәлә-казаларга
риза булып,
сабыр итүче мөэминнәргә
Раббыларыннан
гафу итмәк һәм
рәхмәт
кылмактыр.
Шуның белән
бергә алар
туры юлга күнүчеләр.
(157)
Сафа һәм Мәрвә
таулары, әлбәттә,
Аллаһуга
гыйбадәт
кыла торган
урыннарның
билгеләредер.
Берәү, Кәгьбаттулланы
таваф кылып,
хаҗ гамәлләрен
үтәсә, яки нәфел-хаҗ
кылса, ул
кешегә гөнаһ
юктыр Сафа һәм
Мәрвә
тауларын
таваф кылуда.
Ягъни, фарыз
хаҗга хәтле
яки хаҗдән соң
шул тауларны
таваф
кылучыга гөнаһ
юк, әлбәттә, сәваб
бар. Берәү
фарыз хаҗда
бу тауларны
таваф
кылганнан соң
янә нәфел
тавафны кылса,
шиксез, Аллаһ
әҗерен бирүче
һәм белүчедер.
(158)
Шиксез, явыз
галимнәр Без
иңдергән
ачык аңлатмаларны
һәм туры юлны
кешеләрдән
яшерәләр,
Коръәндә
кешеләр өчен һәр
нәрсәне ачык
бәян
кылганыбыздан
соң. Аларны
Аллаһ ләгънәт
кыла һәм
барча ләгънәт
кылучылар ләгънәт
кылалар. (159) Әгәр
тәүбә итсәләр,
Коръән белән
гамәл кылып төзәлсәләр,
һәр яшергән
яки үзгәрткән
аятьләрне дөресләп
кешеләргә
ирештерсәләр,
шул вакытта тәүбәләрен
кабул итеп, гөнаһларын
гафу итәрмен.
Әлбәттә, Мин
тәүбәне
кабул итүче,
рәхимле. (160)
Коръән белән
гамәл
кылмыйча кәфер
булган кешеләр
– тәүбә итмичә,
Коръәнгә
кайтмыйча, кәфер
хәлләрендә үлделәр.
Аларгадыр
Аллаһуның ләгнәте
һәм фәрештәләрнең
һәм барча
кешеләрнең ләгънәте!
(161)
Алар – ґәзабта,
ләгънәт
астында мәңге
калырлар,
алардан ґәзаб
җиңеләйтелмәс
һәм аларга рәхмәт
карау белән
карау да
булмас. (162) Ий
кешеләр!
Сезнең Иләһегезнең
тиңдәше юк –
бер генә Иләһедер.
Ул – Аллаһ
барча
барлыкка рәхимле.
(163)
Җир һәм
күкләрнең төзелешендә,
төн белән көннең
бер-берсенә
каршы
булуларында, кешеләргә
кирәк нәрсәләрне
күтәреп диңгезләрдә
корабларның
йөрүендә, күктән
яңгыр
яудырып, Аллаһу
тәгаләнең үлгән
җирне тергезүендә,
җир өстендә һәртөрле
хайваннарны
халык
кылуында, җилне
һәм җир белән
күк арасында
болытны йөртүендә,
әлбәттә, Аллаһуның
барлыгына һәм
берлегенә
иман китерү өчен
шиксез ачык дәлилләр
бар. (164) Аллаһудан
башканы Аллаһ
тотучы мөшрикләр
сынымларын
Аллаһуны сөйгән
кеби сөяләр. Әммә
Аллаһуга нык
ышанган чын мөэминнәр
Аллаһуны
каты сөю белән
сөяләр. Коръән
белән гамәл
кылмыйча, үзләренә
золым кылган
кешеләр белсәләр
иде ахирәттә җәһәннәм
ґәзабын күргәндә,
барча куәт
Аллаһуныкы
икәнлеген, һәм
Аллаһ каты ґәзаб
кыйлучы икәнлеген,
дөньяда
вакытта белсәләр
иде! Әлбәттә,
Коръән белән
гамәл кылып,
Аллаһуга
гына гыйбәдәт
кылыр иделәр.
(165) Ул
залимнәрнең
ияртүчеләре җәһәннәм
газабын күргәндә
үзләренә иярүчеләрдән
бизәчәкләрен
һәм
араларында
дуслык киселәчәген
дөньяда
вакытта белсәләр
иде! Әлбәттә,
ул адашкан
галимнәр
кешеләрне
адашу юлына
чакырмаслар
иде, бәлки
Коръән белән
гамәл
кылырга чакырыр
иделәр. (166) Ияртүче
залимнәргә
иярүчеләр җәһәннәм
ґәзабын күргәндә:
"Әгәр без дөньяга
кире
кайтарылсак, әлбәттә,
алардан бизәр
идек, алар
бездән бизгән
кебек", – диәчәкләрен
дөньяда
вакытта белсәләр
иде! Әлбәттә,
ул залимнәргә
иярмичә, Коръән
белән гамәл
кылырга өйрәтүчеләргә
иярер иделәр.
Ул ияртүче һәм
иярүче
залимнәргә җәһәннәм
газабын күрсәткәнебез
кеби, аларның
гөнаһлы эшләрен
үзләренә күрсәтербез,
ґәзаб өстенә
хәсрәт
булсын өчен,
алар җәһәннәм
газабыннан
чыкмаслар. (Бу җәзалар
Коръән ингәнче
Тәүрат, Инҗил
белән гамәл
кыйлмаучыларга
булса, Коръән
иңгәннән соң
Коръән белән
гамәл
кылмаучы бөтен
дөнья кешеләренәдер.
Бидеґәт гамәлләрне
үтәргә
чакыручылар һәм
аларга ияреп,
бидеґәт гамәлләрне
кылучылар,
шиксез, җәһәннәмгә
юнәлделәр,
баргач күрерләр). (167) Ий
кешеләр! Җирдә
булган пакь,
хәләл
ризыкларны
гына ашагыз!
Вә шайтан
эзенә кермәгез,
ул сезгә ачык
дошман! (168)
Шайтан сезне
фәкать төрле
яман эшләргә:
зина кылу, хәмер
эчү һәм
хатыннарның
ґәүрәт әгъзаларын
күрсәтеп йөрүләре
кеби фәхеш
эшләргә өнди,
һәм Аллаһ
хакында дәлилсез
ялган сөйләргә
котыртадыр.
Аллаһудан
куркыгыз,
шайтанга һич
иярмәгез! (169)
Мөшрикләргә
һәм бидеґәтче
мөселманнарга
һичкемгә, һичнәрсәгә
иярмәгез, фәкать
Аллаһ иңдергән
Коръән хөкемнәренә
иярегез, дип әйтелсә,
алар әйтәләр:
"Ата-бабаларыбызны
нинди юлда
тапсак, шул
юлга иярәбез,
алар кылган
гамәлләрне
кылабыз, алар
юлыннан
чыкмыйбыз", –
диләр. Әйә,
аларның
ата-бабалары
ислам диненең
хаклыгыннан һич
нәрсә белмәүче
һәм туры юлны
тапмаучы
иделәр түгелме?
"Әүвәлгеләр
белмәгәнме әллә",
– дип сукыр хәлендә
сукырларга
ияргән кеше,
туры юлны һич
тә тапмас! (170)
Коръәнгә
ышанмаучы
яки аның хөкемнәрен
тотмаучы
кяферләрнең
мисалы: бер
кеше
тарафыннан
кычкырып
чакырылган
хайван кебиләр.
Ул хайван
тавышны
ишетеп,
чакыруны
белсә дә,
башка сүзнең
мәгънәсен
белми. Шул
хайван кеби,
кешеләр хак сүзне
ишетүдән саңгыраулар,
хак сүзне сөйләүдән
телсезләр һәм
гыйбрәтләрне
күрүдән
сукырлар,
шуның өчен
Коръәнне һич
аңламаслар. (171)
Ий мөэминнәр!
Без сезгә
биргән пакь,
хәләл
ризыклардан
гына ашагыз һәм
Аллаһуга шөкер
итегез, әгәр
Аңа гына
гыйбадәт
кылучы
булсагыз! (172) Әлбәттә,
Аллаһ сезгә үлгән
хайван итен,
бугаз канын,
дуңгыз итен һәм
Аллаһудан
башка затның
исеме белән
бугазланган
хайван итен хәрам
кылды. (Мәсәлән:
бер кабер
иясенә атап
бугазланган
хайван ите хәрамдыр). Берегез һич
ашарга
тапмаса, ачка
үлү ихтималы
булганда, җан
саклау өчен
золым итүдән
башка һәм җан
саклаудан
артыгын ашап,
чиктән үтеп
китүдән
башка ашаса,
гөнаһ юктыр.
Мондый хәлләрдә
Мин
ярлыкаучымын,
рәхимлемен. (173)
Шиксез, залим
галимнәр
Аллаһу иңдергән
Коръән хөкемнәрен
надан мөселманнардан
яшерәләр һәм
Аллаһ хөкемнәрен
бетәчәк дөньяның
аз малына
саталар.
Ягъни, бидеґәт
гамәлләр белән
мөселманнарны
алдыйлар һәм
ашларын ашап,
акчаларын
алалар. Әнә
шул аш ашар,
акча алыр өчен
Коръән хөкемнәрен
яшерүче, үзгәртүче
залимнәр
ахирәттә һич
файдалы
ризык
ашамаслар, мәгәр
карыннарына
ут ашарлар,
ул көндә Аллаһ
алар белән сөйләшмәс
һәм аларны гөнаһларыннан
пакьламас һәм
аларга рәнҗешүче
каты ґәзаб
булыр. (174) Алар мөселман
булып Аллаһ хөкемнәрен
белгәннән соң,
үзләре дә гамәл
кылмыйча,
башкаларга
да ирек
бирмичә, һидәятне
биреп,
адашуны, Аллаһуның
ярлыкавын
биреп,
газабын
алдылар.
Аларны нәрсә
мәҗбүр итте
ут газабына
чыдарга?
Ягъни, дөньяда
вакытта Коръән
белән гамәл
кылырга
чыдамыйлар,
ахирәттә ут ґәзабына
ничек
чыдарлар? (175)
Бу кешеләргә
ут ґәзабы
тиешле булды,
Аллаһу тәгалә
җәһәннәм
газабыннан
котылырга һәм
җәннәткә
керергә юл күрсәтеп,
хаклык белән
Коръән иңдергәннән
соң Коръән
белән гамәл
кыйлмаганнары
һәм Коръән күрсәткән
юлдан бармаганнары
өчендер. Коръән
хөкемнәренә
хыйлафлык
кыйлучылар
шиксез һидәяттән
мәхрүм булып,
туры юлдан
бик ерак, бик
тирән
адашмактадыр.
(176)
Ий мөшрикләр,
кояш чыга
торган якка һәм
кояш бата
торган якка
юнәлеп
табынуларыгыз
Аллаһу
хозурында
изгелек түгел.
Ләкин берәү
Аллаһуга,
ахирәт көненә,
фәрештәләргә,
китапларга һәм
пәйгамбәрләргә
иман китереп үзенә
кадерле
малыннан мөхтәҗ
булган якын
кардәшләренә,
ятимнәргә,
мескеннәргә,
мөсафирләргә,
мөхтәҗлектән
ярдәм
сораучыларга
һәм колларны
азат итү
юлына
садакалар бирсә
шулай ук зәкәт,
гошер
садакаларын
бирсә,
намазларын
вакытында үтәсә,
янә Аллаһуга
биргән ґәһден,
кешеләргә
биргән вәгъдәсен
үтәсә, янә
ярлы вакытта
нинди булса
да бәлә-каза
ирешкәндә,
ачлык яки
сугыш килгәндә
сабыр итсә
Аллаһуга
чыдамлылык күрсәтсә,
әнә шул эшләр
изгелекләр.
Шул эшләрне
эшләүче мөэминнәр
иманда һәм
диндә дөрес
эш
кыйлучылар һәм
алар Аллаһудан
куркучы тәкъва
кешеләрдер. (177)
Ий мөэминнәр үтерелмеш
кеше хакына
сезгә касас
фарыз ителде:
азат кеше үтерелсә
аның урынына үтерүчеләр
ягыннан бер
азат кеше үтерелер,
кол үтерелсә
урынына кол үтерелер,
хатын үтерелсә
урынына
хатын үтерелер.
Әгәр үтерүче
кеше, үтерелгән
кешенең
якыннары
тарафыннан
ихтыяры гафу
ителеп үлем җәзасыннан
коткарылса, үтерүче
кешедә
изгелеккә
каршы
изгелек
итсен! Ягъни үзе
үтергән
кешенең
якыннарына үз
ихтыяры белән
кан хакын түләсен.
Кан хакын түләү
бәрабәренә
гафу ителү хөкеме
Раббыгыздан
сезгә җиңеллек
һәм рәхмәтдер.
Әгәр берәү бу
гадел хөкемнән
соң чиктән үтеп
золым кыйлса
ягъни үтерүчене
гафу итеп кан
хакын түләткәннән
соң үтерсә,
яки үтерүче
кеше гафу
ителгәннән
соң кан хакын
түләмәсә, ул
кешегә ахирәттә
рәнҗеткүче ґәзаб
булыр. (178) Үтерүчене
үзен үтерүдә
– яшәү бар, ий
гакыл ияләре!
– бәлки касас
белән үтерелүдән
котылу өчен
кеше үтерүдән
сакланырсыз!
Чөнки касас булганда
кеше үтерү әзәядер.
(179)
Сезләрдән
берегезгә үлем
хазыйр
булганда
калачак малы
турында ата-анасы
һәм якын кардәшләре
өчен
гаделлек һәм
тигезлек белән
васыять әйтү
фарыз булды. (180)
Берәү ишеткәннән
соң
васыятьне үзгәртсә,
гөнаһы үзгәртүчегә
булыр. Бит
Аллаһ ишетүче
һәм белүче. (181)
Варисләрдән
берсе яки
васыятьне
кабул итүче,
васыятьнең
хаталык белән
яки золымлык
белән шәригатькә
хыйлаф әйтелгәнен
белеп, ул
васыятьне үзгәртеп,
гаделлек белән
араларын төзәтсә,
хата булган
васыятьне дөресләү
өчен үзгәртсә,
гөнаһ юктыр. Әлбәттә,
Аллаһ
ярлыкаучы һәм
рәхимле. (182)
Ий мөэминнәр!
Сездән әүвәлгеләргә
рузә тоту
фарыз ителгәне
кеби сезгә дә,
һәр елны бер
ай рузә тоту
фарыз ителде,
шаять, рузәне
калдырудан
яки рузәга
кимчелек
китерүдән
сакланырсыз! (183) Рузә
саналмыш көннәр,
ягъни рузә ае
29 көннән һәм
30 көннән
киләдер. Сезләрдән
берәрегез
чирләсә, яки
сәфәрдә
булса рузәне
тотмасын.
Чирле кеше сәламәтләнгәч,
сәфәрдәге
кеше өенә
кайткач,
калган көннәрен
бер көн өчен
бер көн тотып
тәмам итәр.
Авырлык белән
тотучыларга
фидия лязем,
бер көн өчен
бер мескенне
бер көн
ашатмак. Берәү
бер мөскен
урынына күбрәк
мескенне
ашатса,
артыгы үзенә
хәерле. Әммә
мескеннәрне
ашатып өстегездән
төшерүгә
караганда
рузә
тотуыгыз
сезнең өчен хәерле,
әгәр белсәгез.
(184)
Рамазан ае
бик шәриф ай,
ул айда Аллаһудан
кешеләргә
туры юлны күрсәтүче
һәм һидиятне
ачык бәян
кыйлучы Коръән
иңдерелде.
Сезләрдән
рамазан аена
ирешкән һәрберегез,
әлбәттә, рузә
тотсын! (Аллаһуның
рузә тотарга
биргән әмере:
ирләргә,
хатыннарга,
яшьләргә,
картларга,
байларга,
ярлыларга,
патшаларга,
гадиләргә,
эшчеләргә,
укучыларга һәм
хәрбиләргә.
Эшнең
авырлыгы,
тормышның мәшәкатьле
булуы,
балаларның күплеге,
яшьләрнең мәктәптә
яки югары уку
йортларында
укулары һәм бәлә-каза
килүләр, рузә
тотмаска
гозер була
алмыйлар. Фәкать
ятып чирләгән,
мөшәкатьле
озын сәфәрдә
булган,
картлык
загыйфлегенә
ирешкән,
тоткында
булган һәм йөкле,
хаезъле
хатыннар –
болар
гозерле
булалар.
Картлык зәгыйфлегенә
ирешкән кеше һәм
сәламәтләнми
торган чирле
кеше, булар көчләре
җитмәү сәбәпле
рузә
тотмыйлар һәм
каза да
кылмыйлар.
Маллары
булса, фидия
бирәләр.) Рамазан
аенда берәү
чирле булса
яки мәшәкатьле
озын сәфәрдә
булса рузә
тотмасын,
чирле кеше сәламәтләнсә,
мөсафир өенә
кайткач,
башка
вакытта каза
кылырлар.
Аллаһ сезгә җиңеллекне
тели, авырлыкны
теләми һәм
рамазан рузәсен
тутырып
тотуыгызны һәм
Аллаһ сезне
туры юлга күндергәне
өчен Аны
зурлавыгызны
тели, шаять
Аллаһуга шөкер
итәрсез! (185) Әгәр
бер бәндәм
Миннән сорар
булса, Мин әлбәттә,
аңа һәрвакыт
якынмын, Миннән
сораса,
сораганын
бирермен. Әммә
сораучылар үземә
һәм сүземә
ныклап
ышансыннар һәм
Миңа
буйсынып,
Коръән белән
гамәл
кылсыннар! Әгәр
Мин әйткәнчә
эш кылсалар,
шаять, туры
юлны
табарлар. (186)
Рамазан
аенда авыз
ачканнан соң
таңга хәтле
хатыннарыгызга
якынлык кылу
хәләл ителде.
Хатыннарыгыз
сезгә, сез
аларга
киемсез,
ягъни
хатыннарыгыздан
файдаланыгыз
да
башкаларга күңел
төшермәгез.
Аллаһ белде
сезнең үз-үзегезгә
хыянәт иткәнегезне,
тәүбәләрне
кабул итеп, гөнаһларыгызны
гафу итте. Хәзер
инде рамазан
кичәләрендә
хатыннарыгызга
якынлык
кылыгыз, һәм
Аллаһ тәкъдир
иткән баланы өстәгез,
балагызның һидәятле
булуын Аллаһудан
сорагыз һәм сәхәр
дә ашагыз,
эчегез хәтта
таң яктылыгы
беленгәнче,
аннары рузәне
тотып, тәмам
итегез кояш
баеганчы! Мәсҗидләрдә
игътикәфтә
булган көннәрегездә
хатыннарыгызга
якынлык
кылмагыз.
Югарыда әйтелгән
хөкемнәр
Аллаһуның
чикләгән
чиге, Аллаһ
чигенә якын
бармагыз! Әнә
шулай Аллаһ
аятьләрен
кешеләргә
ачык бәян итә,
шаять, Аллаһ
хөкемнәрен
бозудан
сакланырлар
дип. (187)
Малларыгызны
үз арагызда
хыянәт юлы
белән ашамагыз,
һәм кешеләрнең
малларын хөкем
аркылы
золымлык белән
алыр өчен
казыйлар, хөкемдарлар
алдына
малыгызны
салмагыз –
ришвәт бирмәгез!
Үзегез беләсез
бу эшнең
золым икәнен.
(188)
Ий Мухәммәд
г-м! Синнән ай
хәлен
сорашалар. Ул
ай – кешеләр өчен
вакытларны күрсәтә
торган һәм хаҗ
аен, хаҗ көннәрен
белдерә
торган әсбаб,
диген. (Мөшрикләр
хаҗ көннәрендә
башны
кояштан
яшерергә
ярамый дип, өйләренең
кыегын һәм түшәмен
алып, өйләренә
өстән төшеп йөргәннәр.
Мөселманнарда
бу эшне эшләмәсеннәр
өчен Аллаһ түбәндәге
аятьне иңдерде). Өйләрегезгә
түшәмнәрен
алып керүегез
изгелек түгел,
ләкин
изгелек, Аллаһуга
гөнаһлы
булудан
сакланудыр.
Шулай булгач,
өйләрегезгә
ишекләреннән
керегез!
Шаять, өстенлек
табарсыз. (189)
Аллаһ юлында
сугышыгыз,
сезгә каршы
сугыш
башлаган кәферләр
белән! Ләкин
чиктән үтмәгез,
ягъни үзегез
сугыш
башламагыз,
сугыш
башламау килешүен
бозмагыз,
сугышка
катнашмаган
кешене үтермәгез
һәм әсирләрне
җәберләмәгез!
Аллаһ, әлбәттә,
чиктән үтүчеләрне
сөйми. (190)
Көферләр
сезгә каршы
сугыш
башласалар
кайда очыратсагыз
шунда үтерегез
аларны һәм
аларны өйләреннән
чыгарыгыз,
алар сезне
чыгарган
кеби, ягъни
алар сезгә
нинди золым
кылсалар, сез
дә аларга
шулай җавап
бирегез. Кәферләр
мәсҗид Хәрам
янында сезгә
каршы сугыш
башламасалар
һәм сезне үтермәсәләр
аларны аңда үтермәгез.
Әгәр үзләре мәсҗид
Хәрам тирәсендә
сезгә каршы
сугыш
башласалар,
ул вакытта
аларны үтерегез!
Көферләрнең һәм
мөшрикләрнең
җәзасы
шулдыр. (191) Әгәр
ул мөшрикләр,
сугыштан
туктап, ислам
динен кабул
итсәләр, Аллаһ,
әлбәттә,
ярлыкаучы һәм
рәхимле. (192) Көферләрне
һәм мөшрикләрне
үтерегез җир өстендә
фетнә беткәнгә
чаклы һәм җир
өстендә Аллаһ
дине – ислам
гына
калганга
чаклы. Әгәр көферлекне
ташлап,
исламга керсәләр,
аларга
дошманлык күрсәтү
юк, мәгәр
Коръән юлына
кермәгән
залимнәргә
дошман булу һәм
аларны үтерү
дөрес. (193) Хәрам
булган ай – хәрам
булган ай бәрабәренәдер.
Ягъни Мәккә мөшрикләре
үткән елда хәрам
булган Зүлкагьдә
аенда һөҗум
ясап, сезне Мәккә
шәһәренә мәсҗид
Хәрамга
кертмәделәр,
шуңа җавап
итеп, сез бу
елда Мәккә шәһәренә
басып кердегез.
Сугышырга хәрам
булган айлар,
икенче хәрам
булган
айларга
алмаш
буладыр. Берәр
залим золым
итеп сугыш
башласа, яки
сезне үтерсә,
йә
йортыгыздан
чыгарса,
алардан үч
алыгыз алар
сезгә золым
иткән хәтле
золым итү белән!
Ий мөэминнәр!
Аллаһудан
куркыгыз, Аның,
хөкемнәренә
хыйлаф эш
кылудан
сакланыгыз!
Яхшы белегез,
дөреслектә,
Аллаһ гөнаһтан
сакланучылар
белән бергәдер.
(194)
Аллаһ
ризалыгы өчен
Ул күрсәткән
урыннарга
малларыгыздан
садака
бирегез! Дәхи
изгелек
итегез, Аллаһ
изгеләрне сөя.
(195)
Фарыз һәм нәфел
хаҗны үтәргә
ниятләсәгез,
икесен дә
Аллаһ
ризалыгы өчен
шартларын җиткереп
үтәгез! Хаҗ сәфәренә
чыккач чирләп
яки башка
гозер белән Мәккә
шәһәренә
барып җитә
аямасагыз,
кулыгыздагы
корбанлыкны
хаҗиләргә
биреп җибәрегез,
корбанлыклар
бугазланачак
көнне сезнең өчен
бугазларлар.
Хаҗиләр
артыннан җибәргән
корбанлыгыгыз
урынына җитеп
бугазланмыйча
башларыгыздан
чәчләрегезне
алмагыз,
корбанлыкларыгыз
бугазлангач
чәчләрегезне
алу рөхсәт.
Хаҗ гамәлләрен
үтәгәндә
сездән
берегез
сырхау булса
яки башында рәнҗү
булса, йә
бетләсә – ул
вакытта хаҗ
гамәлләре тәмам
булмаса да, чәчен
алдырыр, ләкин
вакытсыз чәчен
алдырганы өчен
фидия лязем
булыр: садака
бирү яки рузә
тоту йә
корбан чалу.
Сырхаудан һәм
башка гозерләрдән
имин булган хәлдә
фарыз хаҗга
чаклы нәфел
хаҗ "гомрә"не
үтәп
ихрамнан
чыкса, аңа
корбан
бугазлау
лязем булыр. Әгәр
корбанлык
тапмаса, хаҗ
гамәлләрен үтәгән
көннәрдә өч көн
рузә тотмак, өйгә
кайткач янә җиде
көн тотмак
лязем булыр.
Барчасы бергә
ун көн.
Югарыда күрсәтелгән
хөкемнәр өй җәмәгате
мәсҗид Хәрамда
булмаган хаҗиләр
өчен. Аллаһудан
куркыгыз, хаҗ
тәртипләрен
бозудан
сакланыгыз! Вә
яхшы белегез:
Аллаһ каты ґәзаб
белән үч
алучы! (196)
Хаҗ
кылу мәгълүм
булган айлар,
ягъни Шәүвәл,
Зүлкагьдә, һәм
Зүлхиҗҗәнең
ахыргы ун көннәре.
Берәү хаҗ
кылырга
ниятләп
ихрам
багласа, хаҗ
гамәлләре тәмам
булганчы
якынлык кылу,
шәригатькә
хыйлаф
булган эшләрне
эшләү һәм
юлдашлар белән
низаглашу һич
дөрес булмый.
Әгәр Аллаһуга
итагать итеп
изге эшләр
эшләсәгез,
Аллаһ ул эшләрегезне
беләдер. Хаҗ
сәфәренә
чыкканда әйләнеп
кайтырга җитәрлек
мал белән
юлга чыгыгыз!
Ий гакыл ияләре
Миннән
куркыгыз! (197)
Хаҗ
вакытында
Раббыгызның
фазълы рәхмәтеннән
сәүдә белән
мал кәсеп итүегездә
гөнаһ юктыр.
Ґәрәфәт
тавыннан Минәгә
кайтканда
Миздәләфәдә
тукталып
Аллаһуны
зекер итегез!
Аллаһуны
зекер итегез
сезне туры
юлга күндергәне
өчен, әүвәлдә
адашуда
булган
булсагыз да. (198)
Аннары кешеләр
кайткан юл
белән
кайтыгыз,
ягъни Ґәрәфәттән
Миздәләфәгә,
аннан Минәгә,
Минәдән Мәккәгә
кайтыгыз! Күрсәтелгән
урыннарда
Аллаһуны
зекер итеп,
намаз укып,
гафу сорагыз!
Аллаһ әлбәттә
гафу итүче, рәхимле.
(199)
Хаҗ гамәлләрегезне
тәмам иткәч,
Аллаһуны
зекер итегез
аталарыгызны
зекер иткән
кеби, яки
Аллаһуны
катырак
зекер итегез!
Кешеләрдән
берәү әйтәдер:
"Ий Раббыбыз!
Безгә дөньяда
теләгәнебезне
бир", – дип.
Аллаһуга
ышанса да дөньяны
гына кәсеп
итеп һәм Аллаһудан
дөньяны гына
сорап ахирәтне
оныталар. Аңа
ахирәттә ґәзабтан
башка һичнәрсә
(200)
Янә алардан
бар дөньяны хәләл
юл белән,
ахирәтне хак
юл белән кәсеп
итеп: "Ий
Раббыбыз!
Безгә дөньяда
матур тормыш
бир һәм ахирәттә
дә матур
тормыш бир һәм
җәһәннәм
утыннан
безне сакла",
– диючеләр. (201)
Бу кешеләргә
дөньяда һәм
ахирәттә
Аллаһудан өлеш
булыр эшләгән
эшләре һәм
кылган гамәлләре
хәтле, кәсепләреннән
артык бирелмәс.
Аллаһ тизлек
белән кешеләрнең
кәсепләрен
хисаплап
тиешле җәзаны
билгеләүче. (Имансыз
динсезләр, дөнья
кирәге өчен
Аллаһуны
телләренә
алалар: "Ий
Раббым! бәлә-казадан
сакла, эшемне
уңышлы кыл", –
диләр. Әмма үзләре
Аллаһуга баш
ияргә һәм
дингә керергә
теләмиләр. (202)
Билгеле
олугъ көннәрдә
ягъни хаҗ көннәрендә
Аллаһуны күп
зекер итегез!
Берәү хаҗ
кылганда Минәдән
ашыгып,
икенче көнне
Мәккәгә
кайтса аңа гөнаһ
юк, берәү
кичегеп, өченче
көнгә калса,
аңа да гөнаһ
юктыр, гөнаһтан
сакланучылар
өчен. Шулай
булгач, Аллаһудан
куркыгыз! Гөнаһлардан
сакланыгыз!
Яхшы белегез,
хөкемгә Аллаһуга
кайтасыз. (203)
Ий Мухәммәд
г-м! Дөнья
тереклегендә
кайбер кешеләрнең
татлы сүзе,
якты йөзе
сине гаҗәбләндерер
һәм
шатландырыр,
күңелемдәге
изге ниятне
Аллаһ белә
дип Аллаһуны үзенә
шаһид кыйлып
сөйләр, әммә үзе
синең һәм мөселманнарның
зарарына йөрүче
дәгъвәтчеләрнең
иң катырагы
булыр. (Әхнәс
исемле бер
залим пәйгамбәр
янына килеп
мин мөселман
булырга
килдем, минем
изге ният белән
килгәнемне
Аллаһ беләдер
диде. Мухәммәд
г-м аның күңелендәге
явыз ниятен
белмәде. Бу
залим
кайтканда мөселманнарның
игеннәрен
яндырып,
хайваннарны үтереп
китте). (204)
Ул залим синнән
аерылгач җир өстендә
йөрер яман
эшләрне
кыйлмак өчен һәм
игеннәрне,
хайваннарны һәләк
итеп нәселен
бетермәк өчен.
Аллаһу тәгалә
явызлыкны,
зарарлы эшләрне
һич тә сөйми. (205) Әгәр
ул залимга
Аллаһудан
курык дип әйтелсә,
тотар аны ачу
һәм наданлык
гайрәте тәкәбберләнеп
явыз эшләрне,
төрле гөнаһларны
эшләмәк өчен.
Аңа ґәзаб йөзеннән
җәһәннәм
газабы җитәр.
Ул җәһәннәм –
анда
кайтучылар өчен
нинди яман
урын. (206) Янә кешеләрдән
шундый кеше
бар, бөтен вөҗүден
биреп Аллаһу
тәгаләнең
ризалыгын
сатыл алыр,
ягъни хаклык өчен
шаһид
булганчы көрәшер,
сугышыр, үлемнән
курыкмас.
Аллаһ әнә
шундый
коллары өчен
бик тә рәхимле.
(207)
Ий мөэминнәр!
Һәммәгез дә
берләшкән хәлегездә
Коръән эчендә
булган
тынычлык,
хаклык юлына
керегез! Әмма
Коръән хөкемнәренә,
тынычлык
юлына каршы
булган
шайтан юлына кермәгез!
Ул сезгә мәгълүм
булган ачык
дошман. (208) Аллаһ
сезгә Коръән
белән һәрнәрсәне
ачык бәян иткәннән
соң хактан
тайсагыз,
Аллаһ сызган
сызыктан
читкә
чыксагыз, яки
ислам динен
шайтан гамәлләре
һәм кәфер эшләре
белән бутап
пычратсагыз,
диннең дөреслеген
югалтсагыз
ул вакытта
яхшы белегез!
Әлбәттә Аллаһ
галиб-җиңүче һәм
каты хөкем итүче.
(209)
Коръән белән
гамәл
кылмаучы төрле
фиркаләр көтмиләр
Аллаһудан һичнәрсәне,
мәгәр караңгы
болыт эченнән
Аллаһуның
каты газабы
килгәнен яки
фәрештәләрнең
ґәзаб белән
килгәнен көтәләр.
Аллаһуның әмере
үтәлде, ягъни
Коръән белән
гамәл
кылучыларга һидәять
булачагы, вә
Коръән белән
гамәл
кылмаучыларга
хактан адашу
булачагы
Аллаһудан хөкем
ителде. Барча
эш хөкемгә
Аллаһуга
кайта. (210)
Яһүдләрдән
сора Без
аларга күпме
ґәҗәб могҗизалар
бирдек һәм һәрнәрсәне
ачык аңлатучы
китап бирдек.
Берәү Аллаһуның
нигъмәтләре
булган һидәятне
көферлеккә
алыштырса, ул
нигъмәт Аллаһудан
килгәннән соң,
Аллаһ андый
кешеләрдән
каты ґәзаб
белән үч
алачак. (211) Әммә
Аллаһудан
куркып гөнаһлардан
сакланучы тәкъва
кешеләр ахирәттә,
әлбәттә, көферләрдән
өстен
булырлар.
Аллаһ үзе теләгән
бәндәсен
хисапсыз
ризыкландырыр.
(212)
Кешеләр һәммәсе
дә ислам
динендә иделәр,
соңра төрле
диннәргә бүленделәр.
Аллаһ һәммә
кавемнәргә пәйгамбәр
күндерде,
Аллаһуга баш
игәннәрне җәннәтләр
белән сөендерүче,
һәм Аллаһуга
буйсынмаган
кешеләрне җәһәннәм
газабы белән
куркытучы
итеп. Янә
Аллаһ аларга
китап иңдерде
хаклык белән,
ихтыйлаф
кылышкан
кешеләр
арасын
гаделлек белән
хөкем итсеннәр
өчен, ягъни
дин эшләрендә
төрле юлда
булган кешеләрне,
бер генә юлга
кертмәк өчен.
Ислам диненең
хөкемнәрендә
ихтыйлаф
кылышмадылар,
мәгәр Аллаһудан
аларга китап
бирелгән кавем,
китапларында
ислам дине
ачык бәян
ителгәннән
соң
бер-берсенә хөседлек
белән
ихтыйлаф
кылыштылар, төрле
мәзһәбләргә
бүленделәр.
Аллаһу тәгалә,
Коръән белән
гамәл кылучы
хак мөэминнәрне
бидәґәтчеләр
ихтилаф
кыйлышкан
эшләрдә хак
булган ягына
күндерде үзенең
теләге белән.
Аллаһ үзе теләгән
кешене туры
юлга салыр. (213)
Ий сез мөэминнәр!
Аз гына гамәл
белән, җиңел
генә җәннәткә
керергә исәплисезме?
Сездән әүвәлге
кавемнәргә
килгән
авырлыклар әле
сезгә килгәне
юк. Аларны
ачлык,
сырхау, бәлә-казалар
һәм сугыш
авырлыклары
тотты, хәтта
көчләре
бетте, пәйгамбәр
һәм аңа ияргән
мөэминнәр әйттеләр:
"Аллаһуның
ярдәме безгә
кайчан булыр
икән", – дип. Аң
булыгыз! Төрле
авырлыкка
чыдап һидәяттә
нык торган мөэминнәргә
Аллаһуның
ярдәме, әлбәттә,
бик якын. (214)
Аллаһ ризалыгы
өчен бирә
торган
садакалар
хакында синнән
сорашалар.
Син аларга әйт:
"Яхшы нәрсәләрегездән
ата-аналарыгызга,
якын кардәшләрегезгә,
ятимнәргә,
мескеннәргә һәм
мөсафирләргә
бирегез", –
дип. (215)
Ий мөэминнәр!
Үзегезне һәм
динегезне
саклау өчен кәферләрнең
һөҗүменә
каршы сугышу
сезгә фарыз
ителде. Ләкин
үзегез өчен
файдалы
сугыш сезгә
яман күренде,
янә үзегез өчен
изге булган нәрсәләрнең
сезгә яман
булып күренүе
бик якын һәм үзегез
өчен зарарлы
булган нәрсәләрнең,
сөекле булып
күренүе бик
якын. Сезгә нәрсә
файдалы, нәрсә
зарарлы икәнлекне
Аллаһ белә, әммә
сез белмисез.
(216)
Сугышу хәрам
булган айда
сугышуның хөкемнәрен
синнән
сорыйлар. (Мөшрикләрнең
кәрванчылары
белән сахәбәләр
арасында
кечкенә
сугыш булды,
рәҗаб ае иде.) Хәрам
булган айда
сугышу – зур гөнаһ,
дип әйт! Әмма
кешеләрне
Аллаһ
юлыннан тыю,
Аллаһуга яки
Аның,
китабына
ышанмау, мәсҗид
Хәрамда
намаз укудан
тыю яки мөселманнарны
аннан куып
чыгару, бу
эшләр Аллаһу
каршында
тагын да
зуррак гөнаһдыр.
Кешеләр
арасына фетнә
салу үтерүдән
дә гөнаһ һәм
зарары
олуграктыр. Мөшрикләр,
туктамыйча,
сезнең белән һаман
сугышырлар, хәтта
сезне хак
динегездән
чыгарып мөшриклеккә
кайтарганнарына
чаклы, әгәр көчләре
җитсә. Сезләрдән
берәү, Коръән
юлын ташлап,
бидеґәт гамәлләрдән
төзелгән
батыл дингә
кайтса, һәм Коръән
юлына кермичә
кәфер хәлендә
үлсә, аның дөньяда
һәм ахирәттә
бөтен гамәлләре
юкка чыгар.
Андый кешеләр
ут әһелләре,
алар җәһәннәмдә
мәңге
калырлар. (217) Дөреслектә,
иман китергән
хак мөэминнәр
ислам динен
куәтләр өчен
Коръән белән
гамәл
кыйлучы хак мөселманнар
янына күчеп
киттеләр һәм
ислам динен
яклап көферләргә
каршы
сугыштылар,
алар бу эшләрне
Аллаһуның рәхмәтен
өмет итеп эшләделәр.
Аллаһ әнә
шундый мөэминнәрне
ярлыкаучы һәм
рәхмәт
кылучы. (218) Ий Мухәммәд
г-м! Синнән хәмер
һәм отыш уены
хакында сорашалар.
Әйт: "Ул нәрсәләрдә
зур гөнаһ бар
һәм кешеләргә
аз гына
файдасы да
бар, ләкин
файдасына
караганда гөнаһы
һәм зарары
зуррак". Янә
синнән:
"Садака
кылып нәрсә
бирик һәм күпме
бирик", – дип
сорыйлар. "Үзегездән
арткан малны
бирегез һәм
гафу итегез",
– дип әйт. Әнә
шулай Аллаһ
сезгә үзенең
аятьләрен
ачык бәян итә,
шаять, фикерләп
карарсыз да аңларсыз!
(219)
Сезгә
дөньяда һәм
ахирәттә нәрсә
файдалы, нәрсә
зарарлы
шуларны Аллаһ
Коръәндә
ачык бәян
кыладыр. Янә
синнән ятимнәр
хакында
сорашалар.
Аларның барча
эшләрен
ислах кылу,
юлга салу
алар өчен хәерле,
дип әйт. Әгәр
ятимнәрне үз
гаиләгезгә
кушсагыз,
алар сезнең
кардәшләрегездер.
Аллаһ белер
ятимнәр эшен
юлга
салучыдан,
хыянәт итеп,
ятимнәр эшен
бозучыны. Әгәр
Аллаһ теләсә
иде, әлбәттә,
сезне авыр мәшәкатькә
салыр иде, ләкин
ятимнәрне җиңел
юл белән тәрбия
кылырга рөхсәт
бирде.
Шиксез, Аллаһ
барча эштә җиңүче
һәм хикмәт
белән эш
кылучы. (220) Ислам
динендә
булмаган мөшрикә
хатынга
никахланмагыз,
хәтта иман
китереп,
ислам динен
тотучы булганга
чаклы. Кол
булган мөселман
хатыны хәерле
азат булган мөшрикә
хатыннан, ул
мөшрикә
хатын чибәрлеге
яки байлыгы
белән сезне гәҗәбләндерсә
дә. Янә мөшрик
булган ирләргә
мөселман
булган
хатыннарыгызны
никахландырмагыз,
хәтта иман
китереп, Коръән
юлына кереп мөселман
булганнарына
чаклы. Кол
булган мөселман
ир, әлбәттә, мөшрик
булган ирдән
хәерле, аның
байлыгы яки
яхшылыгы
сезне гаҗәпләндерсә
дә. Ул мөшрик
ирләр һәм мөшрикә
хатыннар
сезне җәһәннәм
утына
чакыралар.
Ягъни, аларга
ир яки хатын
булсагыз, үзләре
белән җәһәннәмгә
алып керерләр.
Алардан ерак
булыгыз! Аллаһ
үзенең теләге
белән сезне җәннәткә
һәм
ярлыкауга
чакыра. Аллаһ
үзенең аятьләрен
кешеләргә бәян
кыла вәгәзьләнсеннәр
өчен. (221) Янә
синнән
хатыннарның
күрем каны
хакында
сорыйлар. Әйт:
"Күрем каны нәҗес
кан", – дип. Күремле
вакытларында
хатыннарыгыздан
киселеп
торыгыз,
аларга якын
бармагыз, күремнәре
бетеп,
пакьланганнарына
чаклы. Күремнәреннән
пакьлансалар,
Аллаһ әмер
иткән
урыннан
якынлык
кылыгыз. Дөреслектә,
Аллаһ тәүбә
итеп төзәлүчеләрне
һәм күңел, тән
нәҗесләреннән
пакьланучыларны
сөядер. (222)
Хатыннарыгыз
сезгә
игенлек
урыны, үзегез
теләгән
яктан
игенлекләрегезгә
килегез! Ягыш
алдан булса
да, арттан
булса да, ләкин
фәкать
алдагы юлга
керегез!
Хатыннарыгыз
белән эш
кылганда
яхшылыкны үзегез
башлап
кылыгыз, якынлык
кылырга да үзегез
башлагыз,
бисмиллә әйтегез,
Аллаһудан
изге бала
сорагыз! Аллаһудан
куркыгыз, Аның
хөкемнәрен
бозудан
сакланыгыз!
Яхшы белегез,
ахирәттә, әлбәттә,
Аллаһуга
юлыгырсыз. Мөэминнәрне
җәннәт һәм
хур кызлары
белән
шатландыр. (223)
Ий мөэминнәр!
Антыгызны
Аллаһуга
сылтау
кылмагыз,
ягъни гөнаһлы
эшләрне эшләр
өчен вә яхшы
эшләрне эшләмәс
өчен, Аллаһ
исеме илә ант
итмәгез,
аннары бу
яхшы эшне эшләр
идем, ләкин
ул эшне эшләмәскә
ант иткән
идем, димәгез.
Әгәр берәр сәваблы
эшне эшләмим
дигән, яки
берәр гөнаһлы
эшне эшләрмен
дигән
антыгыз
булса, ул
антны
бозыгыз да
яхшы эшләрне
эшләгез! Әммә
антыгызны
бозган өчен кәффәрәт
бирегез,
ягъни өч көн
рузә тотыгыз.
Бит Аллаһ
барча сүзләрне
ишетүче һәм һәр
нәрсәне белүче.
(224)
Аллаһ
сезне ґәзаб
белән тотмас
буш
антларыгыз өчен,
ягъни дөрес
дип белеп
хатага ант
итеп, соңра
хаталыгы мәгълүм
булгач, бу
антны үтәмисез
һәм кәффәрәтен
дә бирмисез.
Ләкин Аллаһ
тотар сезне,
хата икәнен
белеп явыз
ният белән
ант итсәгез. Әнә
шундый антны
бозу һәм кәффәрәтен
бирү лязем
була. Аллаһ
ант итү эшләрен
төзәтүче һәм
кәффәрәтен
бирүчеләрне
ярлыкаучы һәм
миһербанлы. (225)
Хатыннарына
якынлык
кылмаска ант
иткән ирләргә
дүрт ай көтмәк
тиешле, әгәр
тору нияте
белән шул дүрт
ай эчендә
якынлык
кылса, Аллаһ
ярлыкаучы һәм
рәхмәт итүче.
(226)
Шул дүрт ай
эчендә
якынлык
кылмыйча
талак итүне
ниятләгән
булса, Аллаһ
сүзләрне
ишетүче, күңелләрне
белүче. Дүрт
ай үткәч,
хатыны талак
булыр, ягъни
никахлары
бозылыр. (227)
Талак
кылынган
хатыннар
икенче иргә
барганчы, өч
күрем үткәнче
көтәрләр. Хәләл
булмас ул
хатыннарга,
Аллаһ халык
кылган
карыннарындагы
баланы һәм күремне
яшермәкләре, әгәр
Аллаһуга һәм
ахирәт көненә
ышансалар. Ул
талак
кылынган
хатыннарны үз
ирләре өч күрем
эчендә
кайтарып
алырга хаклы,
әгәр яхшы
торырга теләсәләр.
Хатыннарның
ирләре өстендә
хаклары бар,
ирләрнең
хатыннары өстендә
хаклары
булган кеби.
Ир һәм хатын
бер-берсен хөрмәтләп
һәм хакларын
ригая кылып,
Аллаһ
кушканча яшәргә
бурычлы
булалар. Ирләр
дәрәҗәсе
хатыннар дәрәҗәсенә
караганда өстенрәк.
Аллаһ барча
эштә галиб һәм
белеп хөкем
итүче. (228) Талак
ике мәртәбә –
ягъни ир
хатынын бер мәртәбә
талак
кыйлгач та,
икенче мәртәбә
талак кылгач
та бергә
торырга теләге
булса,
кайтарып
алырга хаклы
була. Әммә өченче
мәртәбә
талак кылса
якынлык
кылырга да,
кайтарып алырга
да хакы
юктыр. Икенче
талактан соң
кайтарып
алса шәригать
кушканча
гаделлек белән
хатын итеп
тотмак лязем,
аерып җибәрсә
дә яхшылык
белән җибәрү
тиештер.
Хатыннарыгызны
талак кылгач,
аларга биргән
мәһерләрегездән
аз гына нәрсәне
алу да сезгә һич
хәләл булмый,
мәгәр хәләл
булыр Аллаһ
чикләгән чик
эчендә генә
яши алмаудан
курыксалар.
Аллаһ чигендә
каим булудан
курыксагыз, мәсәлән:
ир хатынын
яратыр, әммә
хатын ирен
яратмас, ир
хатынны
талак кылырга
теләмәс,
хатын
торырга теләмәс,
яки ир
хатынын
хаксыз җәберләп
тотар, шундый
хәлдә хатын
ирдән алган мөһерне
яки башка
малын биреп, үзен
талак
кылдырыр,
икесе дә гөнаһлы
булмас. Бу бәян
ителмеш хөкемнәр
Аллаһ чикләгән
чиктер, бу
чиктән үтмәгез!
Берәү Аллаһ
чигеннән үтеп
китсә, ул, әлбәттә,
залимдер. (229) Әгәр
берәү хатынын
өченче мәртәбә
талак кылса,
ул хатын иренә
хәләл булмас,
хәтта икенче
иргә
никахланып
аерылганга
чаклы. Өченче
талактан соң
бу хатынны
никахлап
алган ир
талак кылса, әүвәлге
ир никахлап
кайтарып
алса, иргә дә,
хатынга да гөнаһ
булмас, Аллаһ
чикләгән чик
эчендә яши
алуларына
ышансалар. Бу
хөкемнәр
Аллаһуның
чикләгән
чиге, Аллаһ
аны бәян кыла
хакны аңлаган
кешеләргә. (230)
Әгәр
хатыннарыгызны
талак
кылсагыз
гыйтдәтләре үткән
булса,
яхшылык белән
тору теләгендә
булсагыз,
якынлык
кылыгыз да
гаделлек белән
торыгыз, яки
аларны
яхшылык белән
ихтыярларына
куегыз! Әгәр
яхшылык белән
тору
ниятегез
булмаса,
беренче яки
икенче
талактан соң
золымлык белән
чиктән үтеп
зарар итү өчен
яки гыйтдәтләрен
озайтмак өчен
якынлык
кылмагыз! Бу
эшне эшләгән
кеше үзенә
золым кылды.
Аллаһуның хөкемнәрен
җиңелгә
санамагыз,
зурлагыз,
сезгә биргән
Аллаһ нигъмәтләрен
онытмагыз, шөкер
итегез, Аллаһ
иңдергән
Коръән хөкемнәрен,
Аның вәгазьләрен
онытмагыз,
Аллаһ сезне
Коръән белән
вәгәзьли.
Аллаһудан
куркыгыз, хөкемнәрен
бозудан
сакланыгыз!
Бит Аллаһ һәрнәрсәне
белүче. (231) Әгәр
хатыннарны
талак
кылсагыз һәм
аларның
гыйтдәләре үтсә,
ул
хатыннарны әүвәлге
ирләре белән
никахланудан
тыймагыз, әгәр
үзләре шәригать
кушканча яшәргә
риза
булсалар.
Аллаһуның бу
хак сүзләре
белән вәгазьләнәдер
сезләрдән
Аллаһуга һәм
ахирәт көненә
иман китергән
кешеләр.
Никах һәм
талак
хакындагы
Аллаһуның хөкемнәре
сезгә
файдалырак һәм
пакьрәк
зинадан.
Барча эшнең
серен Аллаһ
яхшы белер, әммә
сез белмәссез.
(232)
Аналар
балаларын
тулы ике ел
имезсеннәр!
Бу хөкем имезү
хакын
тулысынча үтәргә
теләүче
хатыннар өчен.
Атага лязем
була бала
имезүче яки тәрбияләүче
хатынны
ризык һәм
кием белән тәэмин
итү шәригать
кушканча
гаделлек белән.
Бер кеше дә көче
җитмәгән эш
белән йөкләтелмәс,
мәгәр көче җиткән
белән йөкләтелер.
Бала анасына
зарар итмәгез
баланы сәбәп
итеп, һәм
атага да
зарар итмәгез
баланы сәбәп
итеп, һәм ата үлеп,
аның урнына
калган
варисне дә җәберләмәгез!
Әгәр ата-ана,
киңәшләшеп,
баланы ике
яшькә хәтле
имезмәскә
риза
булсалар, ике
яше тулмас
борын имүдән
туктатсалар,
икесенә дә гөнаһ
булмас. Әгәр
балагызны
башка
хатынга
биреп
имездерсәгез
сезгә гөнаһ
юк, имезүче
хатынга
тиешле хакын
бирсәгез.
Аллаһудан
куркыгыз, Аның
хөкемнәренә
хыйлафлык
кылудан
сакланыгыз!
Яхшы белегез,
Аллаһ сезнең
кылган эшләрегезне
күреп күзәтүче.
(233)
Сезләрдән
кайбер ирләр
хатыннарын
калдырып үлеп
китсәләр, ул
хатын гыйтдәтне
дүрт ай ун көн
көтәр. Әгәр
ул
хатыннарның
гыйтдәтләре үтсә,
сез валиләргә
гөнаһ булмас,
аларның шәригатькә
моафикъ зиннәтләнүләрендә.
Аллаһ сезнең
кылган эшләрегездән
хәбәрдәр. (234) Гөнаһ
булмас сезгә
гыйтдәт
саклый
торган
хатыннарны
яучыламак
хакында
белдергән сүзләрегездә.
Мәсәлән: "Син
миңа охшыйсың,
мин сине
яратам", – дип әйтүдә,
яки әйтмичә күңелдә
генә
саклауда.
Аллаһ белде, әлбәттә,
сез
яучылыйсыз
ул хатыннарны,
ләкин гыйтдәт
эчендә
яучылау дөрес
булмас. Ул
хатыннар белән
яшертен вәгъдә
куешмагыз
гыйтдәте үтмәс
борын
никахланырга
яки якынлык
кылырга, мәгәр
шәригатькә
сыярдай яхшы
сүзләр белән
сөйләшегез.
Никахланырга
теләгегез
булса да,
гыйтдәт үтмичә
никах көнен
билгеләмәгез.
Сез, әлбәттә,
беләсез Аллаһ
сезнең күңелләрегездә
булган
уйларыгызны
белгәнен, шәригатькә
хыйлаф
уйлардан
сакланыгыз! Дөреслектә,
Аллаһ
ярлыкаучы һәм
юаш. (235)
Никахлангач
якынлык
кылмыйча
талак кылсагыз,
яки никах
вакытында мәһерне
тәгаенләмәгән
булсагыз,
сезгә гөнаһ
юк. Якынлык
кылмыйча
талак
кылынган
хатыннарга
берәз нәрсә
бирегез!
Якынлык
кылмыйча
талак
кылынган хатыннарга
көч җиткән хәтле
мал бирү изге
мөэминнәрнең
хаклары
булды. (236)
Никахланган
вакытта мәһер
бирергә сөйләшкән
булсагыз,
аннары
никахтан сон,
якынлык
кымыйча талак
кылсагыз, ул
вакытта сөйләшкән
мәһернең
яртысын бирү
лязем булыр.
Мәгәр
хатыннар
гафу итсәләр,
ягъни
алмыйбыз дисәләр,
бирү лязем
булмый.
Якынлык
кылмыйча
талак кылган
хатынга сөйләшкән
мәһерне
барын да бирергә
ир ихтыярлы,
бирсә
саваплы
булыр.
Бер-берегезне
гафу итешегез,
чөнки ул тәквәлеккә
якын, үзара мәрхәмәтле
булуны да
онытмагыз!
Аллаһу тәгалә,
әлбәттә,
сезнең эшләгән
эшләрегезне
күрә. (237)
Ий мөэминнәр!
Биш вакыт вә җомга
намазларына
сакчы
булыгыз, ягъни
намазны көтеп
алып, әүвәл
вакытында
укыгыз,
хосусан
икенде
намазына
игътибар
бирегез, бер
нәрсә дә сәбәп
булмасын
намазны
калдырырга
яки кичектерергә,
чөнки
намазга каза
юк, һәм намаз
укыганда
Аллаһудан
куркып, нык
бирелеп
укыгыз һәм
намазда түбәнчелек
белән
торыгыз! (238)
Куркынычлы җирләрдә
аяк өстеңдә
яки утырган хәлдә
ишара белән
укыгыз!
Кайчан
куркынычлардан
имин булсагыз,
Аллаһ өйрәткәнчә
камил итеп
укыгыз! Аллаһ
сезне өйрәтмәс
борын, намаз
укырга белми
идегез. (239) Сезләрдән
берәү
хатынын
калдырып үлеп
китсә, әмма үлмәс
борын,
хатыннарына өйләреннән
чыкмыйча бер
ел тору белән
һәм кирәк-ярак
белән тәэмин
ителү илә
васыять әйтү
лязем була.
Шул ирнең
варисләре
яки ата-анасы
хатынны өйдән
чыгармасыннар
бер елга
чаклы, әгәр
хатыннар үз
ихтыяры белән
чыксалар,
Варисләргә гөнаһ
булмас ул
хатыннар үзләре
шәригать
буенча
кылган эшләрдә.
Аллаһ барча
эшләрдә җиңүче
һәм хикмәт
белән эш
кылучы. (240) Талак
кылынган
хатыннарга
ирләре мал
бирергә
бурычлы,
яхшылык белән
хатын
хакларын бирү
тәкъва мөэминнәрнең
хакы. (241) Аллаһу
тәгалә әнә
шулай сезгә
аятьләрен
ачык итеп бәян
кыла, шаять дөрес
аңлап, дөрес
гамәл
кылырсыз! (242)
Ий Мухәммәд
г-м, белдеңме
аларның хәлләрен?
Тагун чиреннән
куркып, үлемнән
качып, күп мең
кешеләр өйләреннән
чыктылар,
Аллаһ аларга:
"Үлегез!" –
диде, алар үлделәр.
Соңра гыйбрәт
өчен аларны
тергезде. Дөреслектә
Аллаһ кешеләргә
фазыйләт
иясе, ләкин күп
кешеләр шөкер
итмиләр. (243)
Лязем
булганда
Аллаһ юлында
сугышыгыз, үлемнән
курыкмагыз!
Белегез, Аллаһ
шиксез ишетүче
һәм белүче. (244)
Берәү Аллаһуга
бурычка биргән
кеби яхшы эшләрне,
изге гамәлләрне
Аллаһ
ризалыгы өчен
генә кылса,
Аллаһ ул мөэминнең
әҗерен күп мәртәбә
арттырыр.
Аллаһ кайбер
кешенең
тормышын тар
кылыр, кайбер
кешенең
тормышын киң
кылыр. Хөкем өчен,
әлбәттә, Аллаһуга
кайтасыз. (245)
Муса пәйгамбәрдән
соң Ягъкуб
балаларыннан
бер җәмәгатьнең
хәлен белдеңме?
Алар үзләренең
пәйгамбәре
Юшагъ г-мгә әйттеләр:
"Безгә патша
билгелә, без
аңа буйсынып
Аллаһ юлында
кәферләр белән
сугышыр
идек", – дип.
Юшагъ әйтте: "Әгәр
сезгә сугыш
фарыз ителсә,
ихтимал
сугышмассыз,
карышырсыз", –
дип. Алар әйттеләр:
"Безгә ни
булган Аллаһ
юлында
сугышмаска? Чөнки
без шул кәферләр
тарафыннан
йортларыбыздан
чыгарылдык һәм
балаларыбыздан
аерылдык, әлбәттә,
алар белән
сугышабыз".
Кайчан
аларга кәферләр
белән сугышу
фарыз ителде,
алар
сугыштан баш
тарттылар, мәгәр
бик азлары
баш тартмады,
гайрәт белән
сугыштылар.
Аллаһ
сугыштан баш
тарткан
залимнәрне
белә. (246) Пәйгамбәрләре
әйтте: "Аллаһ
сезгә
Талутны
патша кылды".
Алар пәйгамбәргә
әйттеләр:
"Кайда инде
ул Талутка
безнең өстән
патша булу,
патша булу өчен
без хаклырак,
чөнки
Талутка
малдан
байлык
бирелмәгән". (Ләкин
Талут ярлы
булса да
гакыллы,
галим һәм көчле
иде). Пәйгамбәрләре
әйтте: "Аллаһ
сезгә
Талутны
патшалыкка
ихтыяр кылды,
дәхи аны
белемдә һәм көчтә
сездән артык
кылды. Патша
булу өчен бай
булу шарт түгел,
бәлки
гакыллы,
галим булу
шарт". Аллаһ үзенең
байлыгын теләгән
бәндәсенә
бирер, Аллаһ
киңлек һәм
белем иясе. (247) Пәйгамбәрләре
әйтте
Талутның
Аллаһудан
билгеләнгән
патша икәнлеген:
"Аллаһудан
бер сандык
килер, аның
эчендә күңелләрегез
карар –
табардай нәрсәләр
булыр – Муса
илә Һарунның
гаиләләре
калдырган
Муса г-мнең
таягы,
чалмасы,
чапаны һәм
башка нәрсәләр
булыр, ул
сандыкны фәрештә
алып килер".
Аллаһудан
сезгә бу
сандыкның
килүендә
шиксез
Талутның патша
икәнлегенә
галәмәт бар, әгәр
бу галәмәтнең
Аллаһудан
булуына
ышансагыз.
Моннан соң
алар Талутның
патша икәнлегенә
ышандылар.
Талут 70
мең мөселман
гаскәрен хәзерләп,
кәферләр белән
сугышырга
юлга чыкты. Көн
бик эссе иде,
шул сәбәпле
гаскәр
Талуттан әчергә
су сорады. (248)
Талут
ґәскәр белән
шәһәрдән
чыгып сәфәргә
киткәндә
гаскәргә әйтте:
"Аллаһ сезне
бер елга белән
сыный, мин әйткәнчә
эш кылыгыз,
шул елгадан
су эчкән кеше
миннән түгел,
миннән
аерылып
калыр, фәкать
су эчмәгән
кеше генә
минем белән
сугышка
барыр, яки
учы белән
алып бер мәртәбә
генә эчкән
кеше миңа
юлдаш булыр". Әммә
күбесе
елгадан
туйганчы
эчтеләр, мәгәр
бик азлары
гына эчмәде. (Су эчкән
кешеләрнең
иреннәренә
Аллаһ бер галәмәт
чыгарды, шуның
белән алар
эчмәгән
кешеләрдән
аерылдылар.) Талут һәм
аның белән
бергә су
эчмичә
калган мөэминнәр
шул елганы үтеп
киткәч, мөэминнәр
арасыннан
кайберләре әйтте:
"Кәфер гаскәренә
безнең көчебез
җитмәс, Җалутка
һәм аның гаскәренә
каршы тора
алмабыз, чөнки
аларның саны
бик күп, әмма
безнең
саныбыз бик
аз". Ахирәттә
Аллаһуга
юлыгачакларын
белгән галим
мөэминнәр әйттеләр:
"Күп вакытта
аз санда
булган мөэминнәр
Аллаһ ярдәме
белән күп
санда булган
көферләрне җиңделәр
түгелме?
Шулай булгач,
без дә күп
санда булган
көферләрдән
курыкмыйча,
Аллаһ ярдәменә
таянып сугышыйк".
Аллаһу тәгалә
сугышларда
батырлык күрсәткән
чыдамлы мөэминнәр
белән бергә. (249) Мөэминнәр
Җалутка һәм
аның гаскәренә
якын килгәч әйттеләр:
"Ий Раббыбыз,
безгә
сабырлык,
батырлык бир һәм
аякларыбызны
нык беркет һәм
кәфер
кавемен җиңәргә
ярдәм бир". (250)
Аллаһ ярдәме
белән аз
санда булган
мөэминнәр
гаскәре, күп
санда булган
кәфер гаскәрен
җиңделәр һәм
Даут, көферләрнең
башлыгы – Җалутны
үтерде. Аллаһ
Даутка
байлык һәм пәйгамбәрлек
бирде һәм аңа
үзе теләгән нәрсәләрне
өйрәтте. Әгәр
Аллаһ кешеләрне
якламаса иде,
әлбәттә, җирдәге
кешеләр һәммәсе
һәлак булыр
иделәр. Ләкин
Аллаһ барча
галәмнәр мәхлугына
рәхмәт иясе. (251)
Бу сөйләнгән
кыйссалар
Аллаһуның
аятьләре, ий
Мухәммәд г-м,
аны сиңа
хаклык белән
укыйбыз, әлбәттә,
син рәсүлләрдән.
(252)