Chapter 29 - Sura 29
1Алиф. Лом.
Мийм.
2Одамлар
»иймон
келтирдик«
дейишлари
ила имтиҳон қилинмай,
тарк
этилишларини
ўйладиларми?
(Иймон
калимасини оғизда
айтиш осон. Ҳар
ким ҳам,
иймон
келтирдим,
деб
айтавериши
мумкин. Аммо
тил билан
айтилган
калима
дилдан чиққанми
ёки йўқми,
буни аниқлаш
учун банда
синов-имтиҳондан
ўтиши керак.)
3Ва, батаҳқиқ,
Биз улардан
олдингиларни
ҳам имтиҳондан
ўтказганмиз.
Бас, Аллоҳ,
албатта, содиқ
бўлганларни ҳам
билажак, ёлғончиларни
ҳам билажак.
4Ёки
ёмонликларни
қиладиганлар
Биздан қочиб қутулишни
ўйлайдиларми?
Қилган ҳукмлари
қандай ҳам
ёмон-а?!
5Ким Аллоҳга
рўбарў
бўлишдан
умидвор
бўлса, албатта,
Аллоҳ
белгилаган
вақт
келгувчидир.
У ўта
эшитгувчи ва
ўта билгувчидир.
6Ким жиҳод қилса,
бас, албатта,
ўз фойдаси
учун жиҳод қилур.
Албатта, Аллоҳ
барча
оламлардан
беҳожатдир.
7Иймон
келтириб,
яхши амаллар қилганларнинг
ёмонликларини,
албатта, ўчирурмиз
ва уларни қилган
амалларининг
энг яхшиси
ила мукофотлармиз.
8Ва
инсонга
ота-онасига
яхшилик қилишни
тасвия қилдик.
Агар улар
сени ўзинг
билмаган
нарсани
Менга ширк
келтиришинг
учун жиҳод қилсалар,
бас, уларга
итоат қилма. Қайтишларингиз
Менгагинадир.
Бас, сизларга
қилган
нарсаларингиз
хабарини
берурман.
9Иймон
келтириб,
яхши амаллар қилганларни
солиҳлар қаторига
қўшурмиз.
10Ва
одамлардан,
Аллоҳга
иймон
келтирдик,
дейдиган,
сўнгра Аллоҳнинг
йўлида
озорланса,
одамларнинг
фитнасини
Аллоҳнинг
азобидек қабул
қиладиганлари
ҳам бор. Агар
Роббинг
томонидан
нусрат келса,
улар,
албатта, биз
сиз билан
бирга эдик,
дерлар. Аллоҳ
оламларнинг
кўксиларидаги
нарсаларни ўта
билгувчи зот
эмасми?!
(Бундай
одамлар, иймон
калимасини
айтсак бўлди,
ҳамма нарса
ўз-ўзидан
бўлаверади, ҳеч
қандай
ёмонлик
етмайди, деб
тасаввур қиладилар.
Одамларнинг
фитнасини
Аллоҳнинг
азоби деб
билади. Чидай
олмай, турли ҳолатларга
тушади ва
иймондан қайтади.)
11Албатта,
Аллоҳ иймон
келтирганларни
ҳам яхши
билур, мунофиқларни
ҳам яхши
билур.
12Ва куфр
келтирганлар
иймон
келтирганларга:
»Бизнинг
йўлимизга
эргашинглар,
хатоларингизни
биз
кўтарайлик«,
дерлар. Ҳолбуки,
улар
аларнинг
хатоларидан ҳеч
бир нарсани
кўтаргувчи
эмаслар.
Албатта, улар
ёлғончилардир.
13Албатта,
улар ўз
юкларини ҳам,
у юклар билан
бирга бошқа
юкларни ҳам
кўтарурлар.
Албатта, қиёмат
кунида
уйдириб
юрган
нарсалари ҳақида
сўралурлар.
(Оятдаги
«юк»дан мурод
гуноҳдир.
Албатта,
кофирлар
гуноҳлари
юкини
кўтарадилар,
шу билан
бирга, ўз иғволари
билан йўлдан
урган
одамларнинг
гуноҳларини ҳам
кўтарурлар.
Аммо бу нарса
уларнинг иғвосига
учганларнинг
гуноҳини
енгиллатмайди,
улар ҳам қилмишларига
яраша
жазоларини
тортадилар.)
14Ва, батаҳқиқ,
биз Нуҳни қавмига
Пайғамбар
этиб юбордик.
Бас, у улар
ичида эллик йили
кам минг йил
турди. Сўнгра
уларни золим
бўлган ҳолларида
тўфон олди.
(Бир одамнинг
минг йилдан
ортиқ ҳаёт
кечиргани
кўпларга ғалати
туюлиши
мумкин. Лекин
бу нарса
инкор қилиб
бўлмайдиган ҳақиқатдир.
Қуръони
Каримда
келган
хабарни
инкор қилган
одам кофир
бўлади. Айни
чоқда, бу ҳол
ақл тарозусида
тортса
бўладиган
оддий бир иш. Қадимда
кишиларнинг
умрлари узун
бўлгани ҳаммага
маълум.
Бунинг
устига, оз
сонли жонзотларнинг
умри узун,
адади
кўпларники қисқа
бўлиши ҳам
тажрибада
кўрилган. Нуҳ
алайҳиссалом
инсоният
тўфон
туфайли қирилиб
кетган бир даврда
яшаганликлари
эътиборга
олинса, мазкур
умрузоқлик
оддий бир ҳол
экани
билинади.)
15Бас, Биз
унга ва кема
соҳибларига
нажот бердик
ва у(кема)ни
оламларга
оят-белги қилдик.
16Ва Иброҳимни
(юбордик).
Ўшанда у ўз қавмига:
«Аллоҳга
ибодат қилинглар
ва Унга тақво
қилинглар.
Бундай қилишингиз,
агар
билсангиз,
сиз учун
яхшидир.
(Иброҳим алайҳиссалом
қавмларига
илоҳий
даъватни
жуда содда қилиб
тушунтирдилар.
Аллоҳга
ибодат қилинглар,
бошқага эмас,
Аллоҳдан қўрқинглар,
бошқадан
эмас,
дедилар.
Демак, қиладиган
ҳар бир
ишингиз Аллоҳнинг
розилигини
топиш учун
бўлсин. Ҳар
лаҳзада Аллоҳга
тақво қилиб
туринг. Ана
шунда мақсадга
эришасиз.)
17Албатта,
сизлар Аллоҳни
қўйиб,
бутларга
ибодат қилмоқдасиз
ва
уйдирмалар
тўқимоқдасиз,
холос.
Албатта, Аллоҳдан
ўзга ибодат қилаётган
нарсаларингиз
сизга ризқ
беришга
молик
эмаслар. Ризқни
Аллоҳнинг ҳузуридан
истанглар.
Унга ибодат
ва шукр қилинглар.
Унгагина қайтарилурсиз»,
деди.
18Агар
сизлар ёлғончи
қилсангиз,
бас, сиздан
олдинги
умматлар ҳам
ёлғончи қилганлар.
Пайғамбар
зиммасида
очиқ-ойдин
етказишдан
бошқа нарса
йўқ.
19Аллоҳ
махлуқни
аввал-бошдан қандай
яратишини,
сўнгра уни
яна қайтаришини
кўрмайдиларми?!
Албатта, бу
Аллоҳ учун
осондир. (Ҳар
лаҳзада Аллоҳ
таоло турли
мавжудотларни
йўқдан бор қилаётгани
кўрилади.
Дунёда пайдо
бўлаётган ҳар
бир янги
нарсани Аллоҳ
таоло
яратаётгани
аниқ. Буни
тушуниб етмоқ
лозим. Ўша
янги пайдо
бўлаётган
махлуқотлардан,
мавжудотлардан
энг кичигини,
энг
соддасини,
энг оддийини ҳам
одамзот
ярата
олмайди.
Барча
инсонлар тўпланиб
уринсалар ҳам,
бу ишнинг
уддасидан чиқа
олмайдилар.
Бу ҳам
тажрибадан
ўтган ҳақиқат.
Инсон энди шу
ҳақиқатни
тан олиши
лозимки, ана
ўша барча
махлуқотларни
йўқдан бор қилган
зотга уларни қиёматда
яна қайта
тирилтириш
жуда ҳам
осон. Чунки
йўқдан бор қилган
зотга борни қайтариш
ҳеч гап эмас.)
20Сен:«Ер
юзида сайр
этиб
юринглар ва
махлуқотларни
У зот
аввал-бошдан қандай
яратганига
назар
солинглар.
Сўнгра Аллоҳ
охират ҳаётини
пайдо қилур.
Албатта, Аллоҳ
ҳар бир
нарсага қодирдир.
21Кимни хоҳласа,
азоблайдир,
кимни хоҳласа,
раҳм қиладир.
Унгагина қайтарилурсизлар.
22Сиз на ер
юзида ва на
кўкда У зотни
ожиз қолдиргувчи
эмассиз.
Сизга Аллоҳдан
ўзга дўст ҳам,
ёрдамчи ҳам
бўлмас», деб
айт. (Cиз ер
юзида ҳам,
кўкда ҳам
Аллоҳни ожиз қолдириб,
қочиб қутула
олмайсиз.
Унга қайтиб
боришингиз,
жазоингизни
олишингиз
турган гап.)
23Аллоҳнинг
оятларига ва
Унга рўбарў
бўлишга куфр
келтирганлар,
ана ўшалар
Менинг раҳматимдан
ноумид
бўлдилар. Ана
ўшаларнинг ўзларига
аламли азоб
бор. (Ҳа, бу
дунёда фақат
кофиргина
Аллоҳнинг раҳматидан
ноумид
бўлади. Чунки
у ўзининг
кофирлиги
туфайли Аллоҳ
билан бўлган
алоқасини
узади. )
24Унинг қавмининг
жавоби: «Уни
ўлдиринглар
ёки ўтда ёқинглар!»
дейишларидан
бошқа нарса
бўлмади. Бас,
Аллоҳ уни
ўтдан қутқарди.
Албатта,
бунда иймон
келтирадиган
қавмлар учун
оят-белгилар бордир.
25У: «Сизлар,
албатта, ҳаёти
дунёдаги
ўзаро
маваддатингиз
учун Аллоҳни қўйиб,
бутларни
тутдингиз.
Сўнгра қиёмат
кунида
баъзингиз
баъзингизга
куфр келтирурсиз
ва баъзингиз
баъзингизни
лаънатларсиз.
Ва жойингиз
дўзахдир. Ҳамда
сизга нусрат
бергувчилар
бўлмас.
26Бас, унга
Лут иймон
келтирди ва:
«Албатта, мен
Роббимга ҳижрат
қилгувчиман.
Албатта, У
азиз ва ҳакимдир»,
деди. (Яъни,
Иброҳимга
алайҳиссалом
Лут иймон
келтирди. Лут
алайҳиссалом
Иброҳимга
алайҳиссалом
жиян бўлар
эди. Лут алайҳиссалом
амакилари
Иброҳимга
алайҳиссалом
иймон
келтирган
биринчи одам
бўлдилар.
Шунингдек,
Иброҳимга
алайҳиссалом
хотинлари
Биби Сора ҳам
иймон
келтирган
эдилар.
Тафсирчи
уламоларимиз
оятдаги
«Албатта, мен
Роббимга ҳижрат
қилгувчиман»
жумласини
ким айтгани
тўғрисида
икки хил фикр
билдирганлар.
Баъзилари, бу
гапни Лут
алайҳиссалом
айтган,
десалар,
кўплари, Иброҳим
алайҳиссалом
айтган,
дейдилар.
Нима
бўлганда ҳам,
Аллоҳга ҳижрат
қилиш,
дунёдаги
барча
нарсани
ташлаб, Аллоҳ
таолога
томон
интилиш туйғуси
Иброҳимда
алайҳиссалом
ҳам, Лутда
алайҳиссалом
ҳам кучли
бўлган. Аллоҳ
таолонинг
азиз-ғолиб,
барчадан
устун
эканлигига
ва ҳар
нарсани ҳикмат
билан қилишига
ҳам уларнинг
ишончлари юқори
даражада
бўлган.)
27Биз унга
Исҳоқни ва Яқубни
бахш этдик ва
Пайғамбарлик
ҳамда
китобни
унинг зурриётида
бўладиган қилдик.
Унга бу
дунёда
ажрини
бердик.
Албатта, у
охиратда
солиҳлардан
бўлгай.
28Ва Лутни (ҳам
юбордик).
Ўшанда у ўз қавмига:
«Албатта, сиз
ўзингиздан
олдин ўтган
оламлардан ҳеч
ким қилмаган
фоҳиша ишни қилмоқдасиз.
29Сизлар
эркакларга яқинлик
қилиб, йўлни
кесасизми ва
тўплантиларингизда
мункир иш қилурмисиз?!»деди.
Унинг қавмининг
жавоби: «Агар
ростгўйлардан
бўлсанг,
бизга Аллоҳнинг
азобини
келтир»,
дейишдан бошқа
бўлмади.
30У: «Эй
Роббим, менга
бузғунчи қавмларга
қарши Ўзинг
нусрат бер»,
деди. (Бу бузғунчи
қавмга ҳеч қандай
насиҳат,
даъват фойда
бермади.
Энди, уларга қарши
Аллоҳнинг
Ўзи нусрат
бермаса, бошқа
илож йўқ
эди.Аллоҳ Лут
алайҳиссаломнинг
бу дуоларини қабул
этди. Фоҳишачи
қавмни ҳалок қилиш
учун
фаришталарни
юборди. Ўша
фаришталарга
йўл-йўлакай
Иброҳимга
алайҳиссалом
фарзанд
кўришлари ҳақидаги
башорат-хушхабарни
етказиш ҳам
топширилган
эди. Шу мақсад
ила улар
аввал Иброҳим
алайҳиссалом
ҳузурларига
келдилар.)
31Бизнинг
элчиларимиз
Иброҳимга
хушхабарни
келтиришганида:
«Албатта, биз
ушбу шаҳар аҳлини
ҳалок қилгувчидирмиз.
Албатта,
унинг аҳли
зулм қилгувчилардан
бўлдилар»,
дедилар.
32У: «Унда Лут
бор-ку?!» деди.
Улар: «Биз
унда ким борлигини
яхши биламиз.
Биз, албатта,
унга ва унинг
аҳлига нажот
берамиз.
Магар унинг
хотини ҳалок
бўлгувчилардан
бўлгандир»,
дедилар.
33Элчиларимиз
Лутга
келишганида,
у улар сабабли
маҳзун бўлди
ва
келишларидан
юраги сиқилди.
Улар: «Сен
хавфсирама
ва маҳзун ҳам
бўлма,
албатта, биз
сени ва аҳлингни
қутқаргувчилармиз.
Магар
хотининг ҳалок
бўлгувчилардан
бўлгандир.
(Лутнинг алайҳиссалом
Аллоҳ
юборган
фаришталарни
кўриб хафа
бўлишларига
сабаб бор
эди. Аввалло,
элчи-фаришталар
навқирон ҳуснли
йигитлар қиёфасида
келган
эдилар. Қолаверса,
Лут алайҳиссалом
уларнинг
элчи-фаришталар
эканидан ҳали-ҳануз
хабар
топмаган эдилар.
Шунинг учун
ёш ва чиройли
меҳмон
йигитларга
жиноятчи қавм
тажовуз қилиб,
мезбон Лутни
алайҳиссалом
шарманда
этишлари
мумкин эди.
Шу сабабли
Лут алайҳиссалом
уларни кўриб
маҳзун
бўлдилар ва
юраклари сиқилди.)
34Албатта,
Биз ушбу шаҳар
аҳолиси
бошига фосиқлик
қилганлари
туфайли
осмондан
азоб туширгувчимиз»,
дедилар.
35Батаҳқиқ,
Биз ундан ақл
юритгувчи қавмлар
учун очиқ-ойдин
оят-белгилар қолдирганмиз.
(Лут қавмидан,
улар яшаб
ўтган
диёрдан
уларнинг жиноятлари
оқибати нима
билан
тугаганини
эслатиб турувчи
нишоналар қолдирилгандир.
Бу нишоналар
ўша қавм ҳақидаги
қисса, оят ва
эсдаликлар
бўлиши
мумкин. Шунингдек,
улар яшаб
ўтган
юртнинг қолдиқлари
ҳам бўлиши
мумкин. Ўлик
денгиз ҳудудида
Садум шаҳрининг
қолдиқлари
топилган, ҳозирда
кўпчилик
бориб кўрмоқда.)
36Ва
Мадянга
биродарлари
Шуайбни
(юбордик). Бас,
у: «Эй қавмим,
Аллоҳга
ибодат қилинг,
охират
кунидан
умидвор
бўлинг ва ер юзида
бузғунчилик
ила харакат қилиб
юрманг», деди.
(Шуайб алайҳиссалом
ҳам, Иброҳимнинг
алайҳиссалом
зурриётларидан
чиққан
араблардандирлар.)
37Бас, уни ёлғончига
чиқардилар.
Шунда уларни
бир силкиниш
тутди ва
диёрларида
чўккалаб қолдилар.
(Мадян аҳлининг
қай тарзда ҳалокатга
учрагани ҳақидаги
хабар
тафсилоти
бошқа
сураларда
ўтди. Аввал
уларга қаттиқ
ва даҳшатли
овоз келиб, қалбларини
ёриб юборди.
Кейин кучли
зилзила
бўлиб, уларни
тутдек тўкиб қўйди.
Ҳаммалари
турган
жойларида
чўккалаб қолиб,
ҳалок
бўлдилар. Бу ҳалокат
уларнинг
иймон йўлига
юрмаганликларининг
жазоси эди.)
38Ва Од ва
Самудни (ҳам ҳалок
этдик). Батаҳқиқ,
бу сизга
уларнинг
масканларидан
аён бўлиб
турибди.
Шайтон уларга
амалларини
зийнатлаб
кўрсатиб, уларни
йўлдан тўсди.
Ҳолбуки, улар
кўриб-билиб
тургувчи
эдилар.
39Қорун,
Фиръавн ва Ҳомонларни
(ҳам ҳалок қилдик).
Батаҳқиқ,
Мусо уларга
очиқ-ойдин ҳужжатлар
келтирди.
Бас, улар ер
юзида
мутакаббирлик
қилдилар ва қочиб
қутулгувчи
бўлмадилар.
40Улардан ҳар
бирини гуноҳи
туфайли
тутдик. Бас,
улардан
баъзилари устига
тош ёғдирдик,
баъзиларини қичқириқ
ушлади,
баъзиларини
ерга
ютдирдик ва
баъзиларини ғарқ
қилдик. Аллоҳ
уларга зулм этгувчи
бўлмади,
лекин улар
ўзларига
зулм этдилар.
41Аллоҳни қўйиб,
ўзга дўстлар
тутганларнинг
мисоли ўзига
уй тутган
ўргимчакка
ўхшайди. Ҳолбуки,
энг заиф уй
ўргимчакнинг
уясидир. Кошки
билсалар эди.
(Аллоҳдан
ўзганинг
йўлини
тутганлар,
унинг уйидан
ўзга уйда
яшашни
ихтиёр қилганлар
ўзларининг
ўргимчак
уясида яшашни
ихтиёр қилаётганларини
кошки
билсалар эди.
Уларнинг
тузган
тузумлари
худди
ўргимчак
уясига ўхшаб,
ўта нимжон
эканини
билсалар эди.
Такаббурликлари
ила Аллоҳ қуриб
берган улуғвор
қасрни инкор
этиб,
ўргимчак
уясида
яшашни
ихтиёр қилаётганларини
билсалар эди.
Бу ҳақиқатни
биладиларми,
билмайдиларми
— уларга фарқи
йўқ.)
42Албатта,
Аллоҳ улар
ўзидан бошқа
нима нарсага
дуо қилаётганларини
яхши биладир.
Ва У азиз ва ҳаким
зотдир.
43Ушбу
мисолларни
Биз одамлар
учун
келтирурмиз.
Лекин уларга
олимлардан
ўзгаларнинг
ақллари
етмас. (Ҳа,
Аллоҳ таоло
келтираётган
мисолларни ақлли
кишиларгина
тўла тушуниб
етадилар. Ундан
ўзларига
ибрат
оладилар. Ақлсизлар
эса, бу
мисолларни
тушуниш
ўрнига Макка
мушриклари
каби: «Муҳаммаднинг
Робби пашша
ва
ўргимчакни
гапириб
юрибди», деб
масхара қиладилар.)
44Аллоҳ
осмонлар ва
ерни ҳақ ила
яратгандир.
Албатта,
бунда
мўминлар учун
оят-белги
бордир.
45Сенга
китобдан ваҳий
қилинган
нарсани
тиловат қил
ва намозни
тўкис адо эт,
албатта,
намоз фоҳиша
ва мункар
ишлардан қайтарур.
Албатта, Аллоҳнинг
зикри буюк
ишдир. Аллоҳ
нима қилсангиз,
билур. (Қуръонни
тиловат қилиб,
кишиларга
етказиш
Ислом
даъватининг
асосий
омилидир.
Ушбу илоҳий
китоб
маъноларини
кишиларга
етказиш, унинг
таълимотларига
амал қилишга
чақириш
даъватчининг
асосий иши
бўлмоғи
лозим. Биз
«намозни
тўкис адо эт»
деб таржима қилган
жумлани
тўридан-тўғри,
сўзма-сўз
ўзбекчага ағдарадиган
бўлсак,
«намозни тик
турғиз» бўлиб
чиқади.
Демак,
намозни ўқиш
билан
намозни тик
турғизиш, яъни,
тўкис адо
этиш орасида
фарқ бор.
Аллоҳ таоло
Пайғамбарга
(с.а.в.) намоз ўқи
деб эмас,
намозни
тўкис адо эт,
деб хитоб қилмоқда.
Мана шу нуқтадан
кимнинг
намози ҳақиқий,
кимники
сохта
эканини
билиб оламиз.
Намозни ҳамма
ҳам ўқийверади,
лекин
намозхон фоҳиша
ва мункар
ишлардан қайтмаса,
унинг ўқиган
намози ҳақиқий
бўлмайди. Қачонки
намозхон
намозни
тўкис адо қилса,
фоҳиша ва
мункар
ишлардан қайтади.)
46Сизлар аҳли
китобларнинг
зулм қилганларидан
бошқалари
билан фақат
яхши услубда
мужодала
этинглар ва
уларга: «Биз
ўзимизга
нозил қилинган
ва сизга
нозил қилинган
нарсага
иймон
келтирдик,
бизнинг илоҳимиз
ва сизнинг
илоҳингиз
бирдир ва биз
унга
бўйсунгувчимиз»,
денглар.
(Оятда зулм қилмаган
аҳли
китоблар
билан яхши,
гўзал
услубда мужодала
қилишга амр
этилмоқда.
Аввало, зулм қилган
аҳли
китоблар ким
эканини
ажратиб
олайлик. Аҳли
китобларнинг
зулм қилганлари
хоҳ яҳудий,
хоҳ насроний
бўлсин,
ўзларига
келган илоҳий
таълимотларни
бузиб, Аллоҳга
ширк
келтирган,
соф ақидани
ўзгартирганлардир.
Демак, улар
билан яхши услубда
мужодала қилишга
ўрин йўқ,
чунки улар
золимлардир.)
47Ана
шундай қилиб,
сенга ҳам
китоб нозил қилдик.
Бас, Биз
уларга китоб
берган
кимсалар
унга иймон
келтирурлар.
Анавилардан ҳам
унга иймон
келтирадиганлари
бор. Бизнинг
оятларимизни
фақат
кофирларгина
инкор
этурлар. (Қуръон
оятларини
ким инкор
этса, ким
уларга иймон
келтирмаса,
ўша кофирдир.
Хоҳ у аҳли
китобдан
бўлсин, хоҳ
мушриклардан
бўлсин, хоҳ
бошқа
тоифадан
бўлсин. Баъзи
бир устамон аҳли
китоблар ҳозирда
содда
мусулмонларнинг
бошини аввалги
оят маъноси
билан
айлантирмоқдалар.
Мана, Қуръонда
сизлар билан
бизни тенг
дейилган, Илоҳимиз
бир, фарқи йўқ,
келинглар,
Инжил ўқинглар,
черковга
киринглар,
деб йўлдан
урмоқдалар.
Кейинги оят
эса, айтилмай
қолиб кетмоқда.
Мусулмонлар Қуръондан
узоқлашганда
ана шундай
мусибатлар
келиб чиқади.
Ислом келди,
бошқа барча
динлар ботил
бўлди. Қуръон
келди, бошқа
барча
китоблар
насх бўлди.
Ушбу ҳақиқатни
ҳамма яхши
билмоғи
даркор.)
48Ундан
олдин ҳеч бир
китобни
тиловат қилмас
эдинг ва қўлинг
билан хат
ёзмас эдинг.
Агар шундай
бўлганида,
ботил аҳллари
шубҳага
тушган бўлур
эдилар. (Бу ўқиш-ёзишни
билади, бирор
китобдан ўқигандир,
бирор
устоздан
ёзиб
олгандир, деб
Қуръоннинг
илоҳий китоб
эканлиги ҳақида
шубҳага
тушган бўлар
эдилар.)
49Йўқ! У(Қуръон)
илм
берилганлар
кўксидаги
очиқ-ойдин
оятлардир.
Бизнинг
оятларимизни
фақат
золимларгина
инкор қилур.
50Ва улар:
«Унга
Роббидан
мўжизалар
нозил қилинса
эди», дедилар.
Сен:
»Мўъжизалар
ёлғиз Аллоҳнинг
ҳузуридадир.
Мен эса, фақат
очиқ-ойдин
огоҳлантиргувчиман,
холос», дегин.
51Уларга
Бизнинг
сенга ўзлари
учун тиловат қилинаётган
ушбу китобни
нозил
этганимиз кифоя
қилмайдими?!
Албатта,
бунда иймон
келтирадиган
қавмлар учун
раҳмат ва
эслатма
бордир.
52«Мен билан
сизнинг
орамизда
гувоҳликка
Аллоҳнинг
Ўзи кифоядир.
У осмонлару
ердаги нарсани
билур.
Ботилга
иймон
келтириб,
Аллоҳга куфр
келтирганлар,
ана ўшалар
ўзлари зиён
кўргувчилардир»,
деб айт.
53Улар
сендан
азобни
тезлаштиришни
талаб қилурлар.
Агар
белгиланган
ажал
бўлмаганида,
уларга,
албатта, азоб
келган бўлур
эди. Албатта,
уларга у
тўсатдан,
улар
сезмаган ҳолда
келур.
54Улар
сендан
азобни
тезлаштиришни
талаб қилурлар.
Ҳолбуки, жаҳаннам
ҳеч шубҳасиз
кофирларни
ўраб
тургувчидир.
55У кунда
азоб уларни
устларидан
ва оёқлари
остидан ўраб
олур ва У зот: «Қилиб
юрган
амалларингиз
(жазосини)
тотинг!» деб
айтур.
56Эй иймон
келтирган
бандаларим,
албатта, Менинг
ерим кенгдир.
Бас,
Менгагина
ибодат қилинглар.
(Сиз Менинг
бандамсиз, ер
Менинг ерим.
Кофирлар
бирор жойда
иймонингиз
учун, дину
диёнатингиз
учун сизга
тинчлик бермаётган
бўлса, қийноқ-қистовга
олаётган
бўлса, Менинг
ерим кенг, бошқа
томонида
яшаб, истиқомат
қилишингиз
мумкин.)
57Ҳар бир
жон ўлимни
топажакдир.
Сўнгра Бизгагина
қайтарилурсиз.
58Иймон
келтириб,
яхши
амалларни қилганларни
жаннатдан
остидан анҳорлар
оқиб турган
олимақом жойларга
жойлаштирурмиз.
У ерда абадий
қолурлар.
Амал қилгувчиларнинг
ажри қандай ҳам
яхши!
59Улар сабр қилган
ва
Роббиларигагина
таваккул қиладиган
зотлардир.
60Ўз ризқини
кўтара
олмайдиган қанчадан-қанча
жонзотлар
бор. Уларга ҳам,
сизларга ҳам
Аллоҳ ризқ берадир.
Ва У ўта
эшитгувчи ва
ўта билгувчи
зотдир. Дарҳақиқат,
ўйлаб
кўрадиган
бўлсак,
кўпгина
жонзотлар
ризқга муҳтож
бўлганида,
уни тановвул қилишдан
бошқа
нарсани
билмайди. Ризқ
топиш учун ҳаракат
ҳам қилмайди.
Ризқни ўзи
билан
кўтариб ҳам
юрмайди.
Ўзига ризқ
жамғармайди ҳам.
Фақат ризқ
керак
бўлганида,
уни тановвул қилади,
холос. Аммо
ризқ
топилмасдан,
бирортаси очқаб
ўлиб ҳам қолмайди.
Ризқини
териб еб
юраверади. Фақат
инсонгина
ризқ
тўплашни
одат қилган.
Илоҳий
таълимотлардан
узоқ бўлган
баъзи бир
одамлар ҳаётни
ризқ-рўз учун
курашишдан
иборат, деб
ўйлайдилар.
Улар
ўзларича, ризқни
ўзимиз топмоқдамиз,
деб гумон қиладилар.
61Агар
улардан:
«Осмонлару
ерни ким
яратган ва қуёшнию
ойни ўз
измига қаратган
ким?» деб
сўрасанг:
«Аллоҳ»,
дерлар. Бас,
унда қаёққа бурилмоқдалар?!
62Аллоҳ Ўз
бандаларидан
кимни хоҳласа,
ризқини кенг қилиб
қўядир ва хоҳлаганиникини
тор қиладир.
Албатта, Аллоҳ
ҳар бир
нарсани ўта
билгувчи
зотдир.
63Агар
улардан:
«Осмондан сув
тушириб, у
билан ўлган
ерни
тирилтирган
ким?!» деб
сўрасанг, албатта,
улар: «Аллоҳ»,
дерлар. Сен:
«Аллоҳга ҳамд
бўлсин!» деб
айт. Йўқ!
Уларнинг
кўплари ақл
юритмаслар.
(Мушрикларга
тиллари
билан ўзларига
қарши далил
айтдирган
Аллоҳга ҳамдлар
бўлсин.)
64Бу дунё ҳаёти
фақат
ўйин-кулгидан
иборатдир.
Агар
билсалар, охират
диёри, ана
ўша ҳақиқий ҳаётдир.
65Улар қачон
кемага
минсалар,
Аллоҳга,
Унинг динига
ихлос қилган ҳолларида
дуо қилурлар.
Нажот бериб,
уларни қуруқликка
чиқарса,
баногоҳ ширк
келтирурлар.
66Улар Биз
берган
нарсага куфр
келтираверсинлар
ва ҳузур қилаверсинлар!
Бас, тезда
билурлар.
67Биз
уларга Ҳарамни
омонлик жойи қилиб
қўйганимизни
билмабмидилар?!
Ҳолбуки,
уларнинг
атрофида
одамлар
талон-тарожга
учрамоқдалар.
Улар ботилга
иймон
келтириб,
Аллоҳнинг
неъматига
куфр
келтирадиларми?!
(Макка аҳли Ҳарами
Шарифнинг ҳурмати
сабабидан
омонликда
яшар эдилар. Ҳеч
ким уларга
тегмас, ҳатто
ёмон қарамас,
балки Ҳарами
Шарифнинг
юзидан
уларни ҳам
улуғлар, эҳтиром
қилар эдилар.
Ҳарамнинг
чегарасидан
ташқаридагиларни
эса, хоҳлаганлар
ўлдирар, хоҳлаганлар
олиб кетиб, қул
қилар ёки
молу
дунёсини
тортиб олар
эди.)
68Аллоҳга
нисбатан ёлғон
тўқиган ёки
ўзига келган ҳақни
ёлғонга чиқарган
кимсадан ҳам
золимроқ
одам борми?!
Кофирларга
жаҳаннамда
турар жой йўқмиди?!
69Бизнинг
(йўлимизда)
жиҳод қилганларни
Ўз
йўлларимизга
ҳидоят этурмиз.
Албатта, Аллоҳ
чиройли амал қилгувчилар
биландир.