Chapter 38 - Sura 38
1Сод. Зикр
соҳиби
бўлмиш Қуръон
ила қасам.
2Аммо куфр
келтирганлар
кибру ҳаво ва
мухолифликдадирлар.
3Биз
улардан
илгари ҳам қанча
асрларни ҳалок
этганмиз.
Улар (ёрдам
сўраб) нидо қилдилар.
Аммо қочиб қутулиш
вақти эмас
эди.
4Уларнинг
ичларига
ўзларидан
огоҳлантиргувчи
келганидан
ажабландилар
ва кофирлар:
«Бу (одам) сеҳргар
ва каззобдир.
5У
худоларни
битта худо қилдими?!
Албатта, бу
ажабланарли
нарса!» дедилар.
6Уларнинг
аъёнлари:
«Юринглар,
худоларингиз
тўғрисида
сабр қилинглар.
Албатта, бу қасддан
қилинаётган
нарсадир.
7Биз бу ҳақда
охирги
миллатдан
эшитганимиз
йўқ. Бу тўқилгандан
бошқа нарса
эмас.
8Бизнинг
ичимиздан
ўшанга зикр
нозил қилинибдими?!»
деб туриб
кетдилар. Йўқ!
Улар Менинг
зикрим ҳақида
шак-шубҳададирлар.
Йўқ! Улар
азобимни
татиб
кўрмадилар.
9Ёки
уларнинг ҳузурида
азизу ўта саҳоватли
Роббингнинг
раҳмат
хазинаси
борми?
10Ёки
осмонлару
ернинг ва
улар
орасидаги нарсаларнинг
мулки
уларникими?
Бас, унда сабаблари
ила (осмонга)
кўтарилсинлар!
11Анави
ердаги
енгилган фирқалардан
бўлган қандайдир
лашкар.
(Мушриклар,
жуда
борганда, енгилган
фирқалардан
тўпланган қандайдир
ҳақир бир
лашкар бўла
олади, холос.
Уларнинг бундан
баландроқ қиймати
йўқ.)
12Улардан
олдин ҳам Нуҳ
қавми, Од, қозиқлар
эгаси
Фиръавн ҳам
ёлғончи қилган.
13Ва Самуд,
Лут қавми ва
дарахтзор
эгалари ҳам.
Фирқалар
ўшалардир.
14Барчалари,
албатта, Пайғамбарларни
ёлғончи қилдилар.
Бас, Менинг иқобим
ҳақ бўлди.
15Ана
ўшалар бир лаҳзага
кечикмай
келадиган
биргина қичқириқдан
бошқа
нарсага
интизор
бўлаётганлари
йўқ
16Улар: «Эй
Роббимиз,
бизга ҳисоб
кунидан
илгари
насибамизни
тезроқ бер!»
дедилар.
17Улар
айтаётган
нарсаларга
сабр қил. Қувват
соҳиби
бўлган
бандамиз
Довудни эсла.
Албатта, у
ўта қайтгувчидир.
(Яъни, ҳар бир
нарсада Аллоҳга
қайтувчидир-тавба
қилувчидир. Тавбанинг
луғавий
маъноси ҳам қайтишдир.)
18Албатта,
Биз унга тоғларни
бўйсундирдик.
Улар у билан
кечки пайту
эрталаб
тасбиҳ
айтардилар.
19Тўпланган
ҳолдаги қушларни
ҳам.
Барчалари У
зотга ўта қайтгувчилардир.
(Аллоҳ таоло
Довудга алайҳиссалом
қушларни ҳам тўп-тўп
қилиб,
бўйсундириб қўйган
эди. Улар ҳам
у кишига қўшилиб,
Аллоҳ
таолога
эртаю кеч
тасбиҳ айтар
эдилар.)
20Ва Биз
унга мулкини қувватли
қилиб бердик ҳамда
ҳикматни ва ҳал
қилгувчи
китобни
бердик. (Биз
Довудга Пайғамбарликни
ҳам бердик.
Яна унга талашиб-тортишганлар
орасидаги
жанжални ҳал қилиш
ҳукмини
бердик. У ҳеч
иккиланмай ҳукм
чиқарар эди.)
21Сенга
даъволашганларнинг
хабари
келдими?
Ўшанда улар
меҳробга чиқишган
эди.
22Ўшанда
улар
Довуднинг
олдига
киришган эди.
Бас, у
улардан қўрқиб
кетди. Улар: «Қўрқма,
булар–икки
даъволашгувчи
томон. Биз
бир-биримизга
зулм қилдик.
Бас, орамизда
ҳақ ила ҳукм
чиқар. Жабр қилма.
Бизларни тўғри
йўлга ҳидоят қил»,
дедилар.
(Кутилмаганда,
изнсиз, ман қилинган
жойга девор
ошиб кириб
келишлари яхшилик
аломати эмас
эди. Мўмин
одам Пайғамбарнинг
ҳузурига
бундай
суратда
кириб
бормайди. Шунинг
учун ҳам
Довуд алайҳиссалом
қўрқиб кетди.
Кириб
келганлар
буни пайқаб,
у кишини
тинчлантиришга
ҳаракат қилишди.)
23«Мана бу
менинг
биродарим.
Унинг тўқсон
тўққизта
совлиғи бор.
Менинг эса,
биргина
совлиғим бор.
Бас, у: «Уни ҳам
менинг
кафолатимга
бер», деди ва
сўзлашувда
мендан устун
чиқди».
24У: «Дарҳақиқат,
сенинг совлиғингни
сўраб, ўз
совлиқларига
(қўшиш) билан
сенга зулм қилибдир.
Албатта, кўп
шериклар
бир-бирларига
зулм қилурлар.
Магар иймон
келтириб,
солиҳ амал қилганларгина
(қилмаслар).
Улар жуда ҳам
оз», деди. Ва
Довуд Биз уни
синаганимизни
билди-да,
тезда
Роббига истиғфор
айтиб,
саждага йиқилди
ва тавба қилди.
25Бас, Биз
унинг
ўша(хатоси)ни
мағфират қилдик.
Албатта,
унинг учун ҳузуримизда
яқинлик ва
гўзал оқибат
бордир.
26Эй Довуд,
албатта, Биз
сени ер юзида
халифа қилдик.
Бас, одамлар
орасида ҳақ
ила ҳукм
юрит. Ҳавои
нафсга
эргашма! Яна
у сени Аллоҳнинг
йўлидан
адаштирмасин.
Албатта, Аллоҳнинг
йўлидан
адашадиганларга
унутганлари
учун ҳисоб
кунида
шиддатли
азоб бордир.
27Биз
осмону ерни
ва уларнинг
орасидаги
нарсаларни
беҳуда
яратганимиз
йўқ. Бу куфр
келтирганларнинг
гумонидир.
Бас, куфр
келтирганлар
учун
дўзах(азоби)дан
вой бўлсин!
28Йўқ! Биз
иймон
келтириб,
солиҳ
амаллар қилганларни
ер юзида бузғунчилик
қилувчилар
каби қилармидик?!
Йўқ! Биз тақводорларни
фожирлар
каби қилармидик?!
29Биз сенга
нозил қилган
Китоб
муборакдир. Ақл
эгалари
унинг
оятларини
тадаббур қилишлари
ва эслашлари
учундир. (Қуръон
оятларидан ақлли
киши эслатма
олади)
30Ва Биз
Довудга
Сулаймонни ҳадя
қилдик. У қандай
ҳам яхши
бандадир.
Албатта, у
ўта қайтгувчидир.
31Эсла, бир оқшом
унга
гижинглаб
турган учқур
отлар
кўрсатилди.
32У: «Албатта,
мен
Роббимнинг
зикридан
кўра дунё ишқига
берилиб
кетиб, ҳатто(қуёш)
парда ила
беркинибди-ку!
33Уларни
менга қайтаринг!»
деди. Сўнгра
уларнинг оёқ
ва
бўйинларини
«силай»
бошлади! (Бир
муддат зеҳнимни
Аллоҳнинг
зикридан чалғитгани
учун бу
отларни Аллоҳ
йўлида қурбонлик
қилай, деб
бўйинлари ва
оёқларини
кеса
бошлади.)
34Батаҳқиқ, Биз
Сулаймонни
синадик.
Унинг
курсисига жасадни
ташладик.
Сўнгра у
тавба қилди.
(Ушбу ояти
каримадаги
зикр қилинган
синов
нимадан
иборат?
Курсига ташланган
жасад нима
эди? Бу
саволга бошқа
оятларда ҳам,
Пайғамбаримизнинг
(с.а.в.)
суннатларида
ҳам очиқ-ойдин
жавоб йўқ.
Шунинг учун ҳам
турли
асоссиз қисса
ва ҳикоялар
кўпайиб
кетган.)
35У: «Эй
Роббим, мени
мағфират қилгин
ва менга
ўзимдан
кейин бирор
кишига муяссар
бўлмайдиган
мулкни ҳадя
этгин.
Албатта, сен
кўплаб
атоларни бергувчисан»,
деди.
36Бас, Биз
унга шамолни
бўйинсундирдик,
у ирода қилган
томонга
майин
эсаверади.
37Яна барча
бинокор ва ғаввос
шайтонларни ҳам.
38Ва бошқаларини
ҳам
кишанланган ҳолда
тўплаб
(бўйинсундирдик).
39Бу
Бизнинг ато
этган
нарсамиздир.
Инъом эт ёки
тутиб қол, ҳисоб
йўқ.
40Ва, албатта,
унинг учун ҳузуримизда
яқинлик ва
гўзал оқибат
бордир.
41Бизнинг
бандамиз
Аййубни эсла.
Ўшанда у Роббига
нидо қилиб:
«Албатта,
мени шайтон
машаққат ва
азоб ила
тутди», деди.
42«Оёғинг
ила тепгин!
Бу
чўмиладиган
ва ичиладиган
совуқ (сув)»,
(дейилди). (Яъни,
оёғинг билан
ерни тепгин,
дейиди. Аййуб
алайҳиссалом
Аллоҳнинг
амрига итоат
этиб, оёғи
билан ерни
тепган эди, у
ердан сув чиқди.)
43Ва биз
унга аҳлини
ва яна улар
билан бирга
мислларичани
ҳам ҳадя
этдик. Бу
Биздан раҳмат
ўлароқ ва ақл
эгаларига
эслатма учун
бўлди.
(Аййубга алайҳиссалом
мазкур сувда
чўмилиб,
ундан ичиб, шифо
топганидан
кейин Аллоҳ
таоло у
кишига аҳлини
қайтарди.
Улар билан
бирга зиёда,
яна ўшанча аҳл
ҳам берди.)
44«Қўлингга
бир дастани
ол-да, у билан
ур. Қасамингни
бузма»,
(дейилди). Биз
уни сабрли
топдик. У қандай
ҳам яхши
банда.
Албатта, у
ўта қайтгувчидир.
(Эй Аййуб,
неча марта
уришни айтган
бўлсанг,
ўшанча
новдани бир
даста қилиб
ол-да, у билан
хотинингни
ур. Шунда қасамингни
адо этган
бўласан. Қасаминг
бузилмайди.)
45Қўллар ва
кўзлар соҳиблари
бўлган
бандаларимиз
Иброҳим, Исҳоқ
ва Яъқубларни
эсла.
46Албатта,
Биз уларни
холис бир
хислат-ла ажратдик.
У (охират)
диёрини
эслаш эди.
47Албатта,
улар Бизнинг ҳузуримизда
танланган
ахёрлардандир.
48Исмоил,
ал-Ясаъ ва
Зул-Кифлни ҳам
эсла. Барчалари
ахёрлардандир.
(Бу уч Пайғамбар
ҳаётида
эслашга лойиқ
ибратли ҳодисалар
бўлиб ўтган.
Улар ҳам Аллоҳнинг
ҳузурида энг
яхши
бандалардан.)
49Бу
эслатмадир.
Албатта, тақводорлар
учун гўзал оқибат.
50Улар учун
эшиклари очиқ
адн
жаннатлари
бордир.
51У ерда
ёнбошлаган ҳолларида
ундаги
кўплаб
мевалар ва
шароблардан
чақирарлар.
52Уларнинг ҳузурида
кўзларини
(номаҳрамдан)
тийган
тенгдош (ҳур)лар
бордир.
53Бу сизга ҳисоб
куни учун
ваъда
этилган
нарсалардир.
54Албатта,
бу Бизнинг
(берадиган)
ризқимиздир.
Унинг ъеч
тугаши йщқдир.
55(Иш)
бундайдир.
Албатта, туғёнга
кетгувчилар
учун ёмон оқибат.
56Жаҳаннам
бордир. Унга
кирурлар.
Бас, у қандай ҳам
ёмон ётоқ!
57Мана буни
татиб
турсинлар, қайноқ
сув ва
йирингни!
58Ва бошқа
унинг
шаклидаги қўша-қўша(азоб)ларни
ҳам.
59«Мана бу
гуруҳ ҳам сиз
билан бирга
бостириб
киргувчидир.
Уларга марҳабо
йўқ. Улар,
албатта, жаҳаннамга
киргувчилардир»,
(дейюлур).
60Улар: «Йўқ!
Ўзингизга
марҳабо йўқ!
Сизлар ўша
(жаҳаннам)ни
бизга тақдим қилдингиз!
Бас, у нақадар
ёмон қароргоҳ!»
дерлар.
61Улар: «Эй
Роббимиз,
бизга бу(жаҳаннам)ни
ким тақдим
этган бўлса,
унга дўзахда
икки баробар азобни
зиёда қил!»
дерлар.
(Охиратдаги
бу тортишув
кофир пешволар
ва уларнинг
атбоълари
орасида бўлади.
Пешволар
ўзлари
адашиб, бошқаларни
ҳам
адаштирганлари
учун икки
баробар
азобга қоладилар.)
62Улар:
«Бизга нима
бўлди?
Ёмонлардан ҳисоблаб
юрган
кишиларимизни
кўрмаяпмиз?
63Биз
уларни
масхара қилиб
олган
эдикми?! Ёки
кўзлар
улардан тойдими?!»
дерлар.
64Албатта,
мана шу ҳақдир–дўзах
аҳлининг
ўзаро
тортишувидир.
(Ушбу оятларда
зикр қилинганлар
ҳақдир. Булар
дўзах аҳлининг
ўзаро
тортишувидир.
Бу нарса,
албатта,
бўладиган
ишдир.)
65Сен: «Мен фақат
огоҳлантиргувчиман,
холос. Ҳеч
бир ибодатга
сазовор зот
йўқдир, магар
ягона ва ўта қаҳрли
Аллоҳгина
бор.
66У
осмонлару
ернинг ва
уларнинг
орасидаги
нарсаларнинг
Робби, Азизу Ғаффордир»,
деб айт.
67«Бу улуғ
бир хабардир.
68Сиз
бўлсангиз,
ундан юз
ўгирмоқдасиз.
69Менинг
олий тўплам ҳақида
улар
тортишаётганларида
ҳеч билимим
бўлмаган эди.
(Эй
мушриклар, бу
Қуръон ва Пайғамбарлик
шаъни сиз
ўйлаётгандек
оддий ва жўн
эмас. У менинг
шахсимга ҳам
боғлиқ эмас.
Олий
тўпламда
(фаришталар
оламида) бу ҳақда
ўзаро
тортишувлар
бўлаётганида
менинг у ҳақда
ҳеч нарса
билмас эдим.)
70Менга фақат
ўзимнинг очиқ-ойдин
огоҳлантиргувчи
эканлигимгина
ваҳий
этилур», деб
айт.
71Эсла!
Ўшанда
Роббинг
фаришталарга:
«Албатта, мен
лойдан башар
яратгувчидирман.
72Бас, қачонки
уни ростлаб,
ичига руҳимдан
пуфлаганимда,
унга сажда қилиб
йиқилинглар!»
деган эди.
73Бас,
фаришталар
барчалари
жамланиб,
сажда қилдилар.
74Магар
Иблисгина
мутакаббирлик
қилди ва
кофирлардан
бўлди.
75У зот: «Эй
Иблис, Ўз қўлим
билан
яратган
нарсага
сажда қилишингдан
сени нима ман
қилди?!
Мутакаббирлик
қилдингми?!
Ёки олий
даражалилардан
бўлдингми?!»
деди.
76У: «Мен
ундан
яхшиман. Мени
оловдан яратгансан.
Уни лойдан
яратгансан»,
деди.
77У зот: «Сен
ундан чиқ!
Бас, албатта,
сен қувилгансан.
78Ва,
албатта,
сенга жазо
кунигача
Менинг лаънатим
бўлгай», деди.
79У: «Эй
Роббим, менга
улар қайта
тирилтирилажак
кунгача муҳлат
бергин!» деди.
80У зот: «Сен муҳлат
берилганлардансан.
81Маълум вақтли
кунгача»,
деди.
82У: «Сенинг
иззатинг ила қасамки,
мен уларнинг
барчасини иғво
қиламан.
83Магар
улардан
танланган
бандаларинггина
(мустаснодир)»,
деди.
84У зот: «Ҳақ
шулки, Мен фақат
ҳақни
айтурман.
85Албатта,
Мен жаҳаннамни
сен ва
улардан
сенга
эргашганлар билан
жамлаб
тўлдирурман»,
деди.
86Сен: «Мен
унинг учун
сиздан ҳеч
ажр-ҳақ
сўрамасман.
Мен
сохтакорлардан
ҳам эмасман.
87У (Қуръон)
фақат
оламлар учун
эслатма,
холос.
88Албатта,
унинг
хабарини бир
муддатдан
сўнг билурсиз»,
деб айт.